Wirtualny atlas roślin: Mlecz zwyczajny / Sonchus oleraceus

Mlecz zwyczajny, mlecz warzywny (Sonchus oleraceus L.) – gatunek roślin należący do rodziny astrowatych (Asteraceae).

Łodyga osiąga wysokość do 1,2 m, jest wzniesiona, pusta w środku, o powierzchni kreskowanej, zielonej i miejscami fioletowo nabiegłej. W dolnej części naga, w górnej gruczołowato owłosiona. Zawiera sok mleczny. Liście dolne wyrastają na szeroko oskrzydlonym ogonku, Są pierzastodzielne, o strzałkowatej nasadzie i trójkątnym odcinku szczytowym. Górne są siedzące i przeważnie niepodzielone. Blaszka ma brzegi delikatnie, kolczasto ząbkowane i również zawiera sok mleczny. Kwiaty jasnożółte, zebrane w nieliczne koszyczki wyrastające na krótkich szypułkach. Wszystkie kwiaty w koszyczku to obupłciowe kwiaty języczkowe o barwie od jasnożółtej do brunatnożółtej. Owoc spłaszczona niełupka posiadająca na powierzchni 1-5 (najczęściej 3) poprzecznie zmarszczone żeberka i wyposażona w biały puch kielichowy, składający się z nierozgałęzionych włosków. Na jednej roślinie powstaje do 4700 nasion, ale w skrajnych przypadkach roślina może ich wytworzyć nawet 100 000.

Biologia i występowanie

Dawniej jego obszar występowania obejmował Afrykę Północną i Makaronezję, Europę i znaczną część Azji. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się szeroko nie tylko na inne regiony Afryki i Azji, ale także na inne kontynenty i wyspy. Obecnie jest gatunkiem kosmopolitycznym; poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i licznych wyspach. Na półkuli południowej sięga po południowe krańce Ameryki Południowej, na północy po Alaskę, Grenlandię. Islandię i Półwysep Skandynawski. Pierwotnie był to gatunek zachodnio-śródziemnomorsko-atlantycki i występował nad brzegami mórz. W Europie rozprzestrzenił się już w neolicie i jest archeofitem. W Polsce najstarsze jego znaleziska pochodzą ze średniowiecza i również ma status archeofita. Obecnie jest bardzo pospolity w całym kraju. W górach sięga tak wysoko jak uprawy. Rozwój Roślina jednoroczna. Kwitnie od czerwca do września. Kwiaty przedprątne, zapylane przez muchówki. Siedlisko W Polsce jest rośliną siedlisk ruderalnych i segetalnych. Rośnie na wysypiskach, przy drogach, na nieużytkach i zrębach. Jest chwastem występującym szczególnie w uprawach roślin okopowych, zbóż i kukurydzy, roślin strączkowych. Preferuje gleby wilgotne, piaszczyste lub gliniaste i bogate w azot. Fitosocjologia W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Polygono-Chenopodion i Ass. Chenopodio-Atriplicetum. Oddziaływania międzygatunkowe Na mleczu zwyczajnym pasożytują niektóre gatunki grzybów i organizmów grzybopodobnych: Alternaria sonchi, Ascochyta sonchi, Bremia lactucae, Coleosporium tussilaginis, Golovinomyces cichoracearum, Peristemma pseudosphaeria, Spermosporina sonchi-oleracei. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 32. Fitochemia Roślina zawiera śladowe ilości alkaloidów, mogące działać na ośrodkowy układ nerwowy w przypadku spożycia. Wrażliwe na nie są owce, w mniejszym stopniu bydło.

Młode liście dawniej były zjadane, zarówno po przeróbce, jak i na surowo. Jadalne są także gotowane korzenie. Zarówno liście, jak i korzenie w smaku są gorzkawe. Były zjadane, przeważnie po ugotowaniu, przez niektóre plemiona Indian Ameryki Północnej (m.in. przez plemię Pima). Większe ilości mogą być jednak trujące. Według S. Maillata i J. Maillata mlecz zwyczajny był jednym z rodzajów gorzkich ziół, które Żydzi spożywali w okresie Paschy.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 02:07:40]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986798. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.