Macierzanka tymianek Thymus vulgaris

Macierzanka tymianek, tymianek właściwy, macierzanka zwyczajna (Thymus vulgaris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jasnotowatych. W naturze rośnie w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego – od Hiszpanii, poprzez południową Francję po południowe Włochy, ale został szeroko rozprzestrzeniony i rośnie zdziczały także m.in. w Grecji i Turcji. Występuje w formacjach zwanych garig i tomillares, w miejscach suchych i skalistych, na podłożu zwykle wapiennym. Jest uprawiany w wielu regionach świata. Zawiera olejek tymiankowy o działaniu bakterio- i grzybostatycznym, wykorzystywany leczniczo. Ziele tymianku wykorzystywane jest jako przyprawa do potraw mięsnych i z roślin strączkowych, zup, sałatek, służy także do aromatyzowania napojów alkoholowych.

Pokrój w naturze roślina trwała – półkrzew (w dolnej części pędy drewnieją) dorastająca do 20–30 cm wysokości (w klimacie chłodniejszym roślina uprawiana jest jako roczna lub krótkowieczna bylina). Łodygi są bardzo silnie rozgałęzione, zwykle prosto wzniesione, czasem rozpostarte, czterokątne, gęsto owłosione (szaro filcowate), cała roślina ma kolor szarozielony. Liście zimozielone. Ulistnienie naprzeciwległe, krótkoogonkowe, górne prawie siedzące. Blaszka podługowatojajowata, eliptyczna do równowąskiej, długości do 1,2 cm i 0,5 cm szerokości; całobrzega, podwinięta z obu stron, gruczołkowato kropkowana, spodem białojedwabista. Kwiaty drobne, krótkoszypułkowe, osadzone w nibyokółkach w kątach liści, na szczytach pędów skupionych w kuliste lub owalne główki, w dole przerywane. Kielich dzwonkowaty, dwuwargowy, pokryty sztywnymi włoskami, z 10–13 żyłkami. Korona dwuwargowa, z rurką krótszą od górnej wargi, biała do jasnofioletowej. Owoc rozłupnia rozpadająca się na cztery jajowate, nieco spłaszczone rozłupki.

Tymianek stosuje się jako aromatyczną przyprawę. Dodawany jest do potraw mięsnych – pieczeni, wędlin, drobiu i pasztetów, do potraw z roślin strączkowych, zup, sałatek i marynat. Wykorzystywany jest także do aromatyzowania napojów alkoholowych – wódek i ziołowych likierów (np. benedyktynki). Roślina lecznicza. Olejek tymiankowy ma działanie bakterio- i grzybobójcze oraz wykrztuśne. Używa się go przy kaszlu, dolegliwościach gardła (kaszel, chrypka) do poprawiania apetytu, a także trawienia. Zawarte w liściach substancje wykazują również działanie przeciwutleniające. Ze względu na swoje właściwości bakteriostatyczne olejek tymiankowy stosowany jest do przygotowania past do zębów, płukanek jamy ustnej i innych kosmetyków i preparatów do higieny osobistej.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 02:27:49]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985361. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • maj
      • czerwiec
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
    • barwa kwiatów
      • płatki różowe
      • płatki liliowe
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście lancetowate
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga czterokanciasta
      • łodyga gałęzista
      • łodyga owłosiona
  • ogólne
    • krzew
    • roślina lecznicza
    • krzewinka
    • roślina użytkowa
    • trawa
  • cechy owoców
    • kolor owoców
      • brązowe