Wirtualny atlas roślin: Kozibród wielki / Tragopogon dubius

Kozibród wielki (Tragopogon dubius Scop.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych.

Pokrój roślina o prostej, sztywnej i wzniesionej łodydze, osiągająca wysokość 30–80 cm. Po uszkodzeniu wydziela sok mleczny. Pod ziemią posiada gruby korzeń. Liście równowąskie, na końcach nagle zwężone. Górne swoją szeroką nasadą obejmują łodygę. Kwiaty jasnożółte, zebrane w pojedyncze koszyczki. Listków okrywy w koszyczku jest 8–12 w jednym szeregu i są dłuższe od kwiatów. Charakterystyczną cechą są szypuły koszyczków; są wybitnie maczugowato zgrubiałe i puste w środku. W jednym koszyczku znajduje się od 20 do 120 kwiatów. Owoc wrzecionowata, brzeżna i krótkokolczata niełupka z puchem kielichowym. Posiada dzióbek nieco tylko od niej krótszy.

Biologia i występowanie

Jest szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Występuje na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą). Do Ameryki Północnej został sprowadzony wraz z żywnością i roślinami ozdobnymi na przełomie XIX i XX wieku przez osadników europejskich. Obecnie jest tam szeroko rozprzestrzeniony. W wielu regionach na pastwiskach wypiera rodzimą roślinność i staje się gatunkiem inwazyjnym. W Polsce jest średnio pospolity. Najczęściej występuje w południowej części niżu, ku północy po Mazowsze i Pomorze. Często jest zawlekany. Rozwój W Polsce jest rośliną dwuletnią, hemikryptofitem. Kwitnie od maja do lipca. Jego kwiaty w czasie dnia podążają za słońcem. W języku angielskim ma nazwę western salsify, dobrze oddającą tę jego cechę; słowo salsify oznacza bowiem „podążający za słońcem”. Na noc kwiaty zamykają się. Jest zapylany przez owady, nasiona roznoszone są przez wiatr. Po wytworzeniu nasion roślina obumiera. W Ameryce Północnej w zależności od warunków klimatycznych i siedliskowych czas życia rośliny wynosi od jednego (rzadko) do czterech lat. Nasiona wytwarzane w zewnętrznych, brzeżnych partiach koszyczka są większe i ciemniejsze, nasiona powstające w środkowej części koszyczka są mniejsze i jaśniejsze. Kiełkuje 94% nasion. Z większych nasion zewnętrznych wyrastają większe siewki. Do kiełkowania nasion i wzrostu siewek nie jest konieczne światło. Dzięki dość dużej ilości materiałów zapasowych zgromadzonych w liścieniach siewka może przez dość długi czas rozwijać się w miejscu zacienionym przez inne rośliny. Rośnie wówczas szybko, wytwarzając wysoki pęd co daje jej szansę wygrać konkurencję o światło. Podczas sezonu wegetacyjnego roślina rozwija duży system korzeniowy i gromadzi materiały zapasowe zarówno w korzeniu, jak i w przyziemnej rozecie liściowej. Na jednym pędzie roślina tworzy jeden duży koszyczek, ale może z jednego korzenia wytworzyć wiele pędów (do 14). Średnia ilość nasion w koszyczku wynosi 90. Siedlisko Występuje na suchych przydrożach, na siedliskach ruderalnych, nasypach kolejowych i drogowych, w murawach. Jest gatunkiem w dużym stopniu związanym z człowiekiem, często spotykany jest na siedliskach wtórnych, zmienionych w wyniku działalności człowieka. Występuje na różnego typu glebach; zarówno na piaszczystych, jak i gliniastych. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Onopordetalia. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 12. Zmienność Tworzy mieszańce z kozibrodem łąkowym (Tragopogon pratense).

W średniowiecznej Europie Północnej korzenie i młode pędy kozibrodów były spożywane przez ludzi (zwłaszcza w okresie głodu) Kozibród wielki jest pożywieniem wielu zwierząt. W stanie Oregon w USA jest najważniejszym roślinnym pokarmem ptaka o nazwie borowiak złotobrewy (Dendragapus obscurus). Liście i kwitnące pędy nadziemne są spożywane przez niektóre ssaki, a gryzoń goffer równinny (Geomys bursarius) zjada jego korzenie. Inne większe ssaki tylko sporadycznie skubią pędy kozibrodu.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 02:30:30]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72328021. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.