Wirtualny atlas roślin: Pełnik europejski / Trollius europaeus

Pełnik europejski (Trollius europaeus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w niemal całej Europie z wyjątkiem jej południowo-zachodnich krańców, na południu tylko w górach, oraz w zachodniej Syberii. W Polsce występuje na całym obszarze w rozproszeniu. Pełnik europejski nazywany jest również różą górską, górską różyczką lub różą żółtą, a także różą kłodzką i jest symbolem ziemi kłodzkiej od kilku stuleci.

Łodyga osiąga 10–50 cm wysokości. Jest wzniesiona, nie rozgałęzia się, jest lekko łukowato wygięta. Liście dłoniasto podzielone, wcięte głęboko, aż do nasady (dłoniastosieczne). Składają się z 3–5 blaszek (5 blaszek mają tylko liście odziomkowe). Każda z blaszek jest nieco wcięta, lub ząbkowana. Wyrastają naprzemianlegle na łodydze. Dolne liście osadzone są na długich ogonkach, środkowe na krótszych, a najwyższe są siedzące. Kwiaty na każdej łodydze występuje najczęściej 2–3 dużych (2,5–5 cm średnicy) kwiatów, dojrzewających stopniowo. Wyglądem kwiat przypomina małą różę. Jest kulisty i pełny – stąd nazwa rośliny. Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Osadzone spiralnie listki okwiatu zaginają się do środka i dachówkowato zachodzą na siebie, chroniąc wnętrze kwiatu. Zewnętrzne listki okwiatu są duże i barwne, wewnętrzne są węższe i przechodzą stopniowo w miodniki z nektarem. Środek kwiatu wypełniają liczne pręciki i słupki. Owoce zebrane w wielomieszek, poszczególne mieszki są wielonasienne. Mieszki są twarde, skórzaste, zwieńczone trwałą szyjką słupka. Nasiona są czarne.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie w maju i czerwcu. Kwiaty zapylane są przez chrząszcze, błonkówki i muchówki, które przeciskają się pomiędzy płatkami, by dostać się do znajdujących się w środku miodników i pylników, przy okazji zapylając kwiat. Kwiaty wydzielają przyjemny, słaby zapach. Szybko przekwitają, ale na ich miejsce stopniowo zakwitają następne, tak, że okres kwitnienia jest długi. W czasie deszczu płatki kwiatów ciasno się stulają, chroniąc w ten sposób znajdujące się wewnątrz organy rozrodcze – pręciki i słupki. Przy trwającej przez dłuższy czas niepogodzie również powstają nasiona – w wyniku samozapylenia. Nasiona dojrzewają pod koniec sierpnia. Siedlisko: wymaga gleb wilgotnych i żyznych. Rośnie na łąkach bagiennych i górskich, torfowiskach, w lasach zalewowych, na brzegach potoków, w ziołoroślach. W górach Europy występuje do wysokości 3000 m n.p.m., w Polsce jego zasięg pionowy nie został dokładnie zbadany. W górach rośnie zarówno na wapieniu, jak i granicie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Molinietalia, Ass. Polygono bistortae-Trollietum. Roślina trująca: Cała roślina jest lekko trująca. Zwierzęta nie zjadają pełnika. Liczba chromosomów 2n= 16.

Roślina ozdobna, występuje w wielu odmianach, w tym pochodzenia mieszańcowego po skrzyżowaniu z pełnikami azjatyckimi. Nadaje się do uprawy na rabatach lub na kwiat cięty. Rozmnaża się go z nasion lub przez podział, wymaga stanowiska słonecznego.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-05-23 12:54:23]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=76704772. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.