Wirtualny atlas roślin: Przetacznik długolistny / Veronica longifolia

Przetacznik długolistny (Veronica longifolia L.) – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych (Plantaginaceae), w systemach XX-wiecznych klasyfikowany zwykle do trędownikowatych (Scrophulariaceae). Jest czasami uprawiany jako roślina ozdobna.

Łodyga wyprostowana, wysokości zwykle od 60 do 150 cm, rzadko nawet do 2 m. Zazwyczaj rozgałęziona w górnej części (łodygi nierozgałęzione występują rzadziej). W dolnej części nieowłosiona, czasem drewniejąca, w części środkowej i kwiatostanowej owłosiona. Włoski niegruczołowate, przylegające do łodygi, zwykle łukowato wygięte do wewnątrz, czasem splatające się ze sobą. Liście roślina nie wykształca rozety liści odziomkowych. Dolne liście łodygowe mogą być zredukowane, przypominające łuski, lub z wyraźnie wykształconym ogonkiem i blaszką, ułożone okółkowo w liczbie 3–4 lub naprzeciwlegle. Liście górne, będące jednocześnie liśćmi podsadkowymi odgałęzień kwiatostanowych – pojedyncze, o kształcie szeroko lub wąsko lancetowatym, długości 5–15 (–20) cm i szerokości 1–3 (–4) cm. Brzegi ząbkowane lub piłkowane (czasami głęboko i podwójnie). Ogonki liściowe w środkowej części łodygi o długości 6–10 (–15) mm. W górnej części łodygi są krótsze. Liście dolne nieowłosione, zaś górne zazwyczaj pokryte rzadziej lub gęściej rozmieszczonymi, przylegającymi lub łukowato wygiętymi włoskami. Kwiaty bezwonne, zebrane w kwiatostany w formie grona, z których najdłuższe – szczytowe osiągają do 15 cm długości i są dłuższe niż boczne, często nawet dwukrotnie. Ich liczba dla jednej łodygi waha się zwykle pomiędzy 3 a 7 (rzadko do 9). Osie kwiatostanów pokryte są niegruczołowatymi, zakrzywionymi włoskami. Odgałęzienia kwiatostanowe wyrastają zwykle pod ostrym kątem w zakresie 15–25 stopni i są niemal wyprostowane. Podsadki są równowąskie do lancetowatych, o długości (2–) 3–4 (–8) mm, dłuższe od nierozwiniętych pąków kwiatowych. Szypułki kwiatów krótsze od podsadek, o długości (1–) 1,5–3 (–5) mm i pokryte niegruczołowatymi włoskami. Kielich o długości 2–3 mm podzielony zwykle na więcej niż 3–4 lancetowate, trójkątne lub rozwarte ząbki, z których dolne są dłuższe niż górne, pokryty niegruczołowatymi włoskami. Płatki korony o niebieskofioletowej barwie i podobnym kształcie (dolne nieznacznie węższe niż górne), osiągające długość od 2,5 do 3,5 mm. Pręciki o długości 5–6 mm, pylniki o wymiarach 2×0,8 mm. Słupek o długości 6–8 mm. Zalążnia nieowłosiona, o jajowatym kształcie. Owoce lekko spłaszczone torebki, wcięte na szczycie, o wymiarach 2,5–3,5 × 2–3,5 mm, zawierające drobne (0,9 × 0,7 × 0,3 mm), żółtawobrązowe nasiona.

Biologia i występowanie

Wilgotne, okresowo zalewane łąki, tereny łęgowe, okolice rzek, rowy, zarośla. Preferuje nasiąknięte wodą, bogate w składniki pokarmowe gleby, toleruje ich czasowe przesuszanie w lecie. Gatunek unika miejsc całkowicie zacienionych. W północnej części swojego zasięgu znaleźć go można w skupiskach roślinności charakterystycznych dla wybrzeży i tundr. Występuje dziko na dwóch kontynentach: Azja: Turcja, Rosja (Kaukaz Północny, wschodnia i zachodnia Syberia, Daleki Wschód), Kazachstan, Kirgistan, Chiny – Heilongjiang, Jilin, Sinciang. Europa: Austria, Belgia, Białoruś, Bułgaria, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Holandia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwecja, Ukraina, Węgry, Włochy, dawna Jugosławia. W Polsce jest częsty w wielu regionach niżu, w niektórych dość częsty. Jest jedną z roślin żywicielskich larw zagrożonej przeplatki maturna. Wymieniany jest wśród bylin szczególnie atrakcyjnych dla owadów zapylających.

Bywa uprawiany jako roślina ozdobna. W Polsce jest całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 4–9). Łatwy w uprawie, nie ma specjalnych wymagań co do podłoża. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią lub wiosną, przez sadzonki wytwarzane latem lub przez podział rozrośniętych kęp jesienią lub wczesną wiosną .

W roślinie stwierdzono występowanie flawonoidów (7-O-(6”-O-(E)-kawoilo)-β-gluopiranozyd 6-hydroksyluteoliny), irydoidów glikozydowych (aukubina, katalpol, katalpozyd, werprozyd, gardozyd, asystasiozyd E, longifoliozyd A i B, kwas 8-epiloganinowy) oraz węglowodanów (mannitol).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 02:52:38]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986478. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.