Wirtualny atlas roślin: Rzepień pospolity / Xanthium strumarium

Rzepień pospolity (Xanthium strumarium L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Gatunek kosmopolityczny, występujący obecnie na całym niemal świecie. Rodzimy obszar jego występowania obejmował wszystkie kontynenty półkuli północnej, ale został zawleczony i aklimatyzował się także na większości obszarów półkuli południowej. W wielu miejscach świata stał się chwastem. W Polsce jest przypuszczalnie archeofitem znanym od późnej epoki brązu lub nawet gatunkiem rodzimym występującym na stanowiskach synantropijnych (apofitem). Występuje niezbyt licznie, głównie w cieplejszych rejonach kraju.

Łodyga wzniesiona, rozgałęziająca się, górą szorstko owłosiona, górą ogruczolona, bez cierni. Ma wysokość 20–120 cm. Liście w zarysie koliste, 3-klapowe o klapach nierówno ząbkowanych. Mają sercowatą nasadę, na spodzie są kutnerowate. Kwiaty zebrane w koszyczki o jajowatej okrywie. Okrywa jest miękko owłosiona i pokryta nagimi i zagiętymi kolcami. Wszystkie kwiaty rurkowate. W niektórych koszyczkach występują tylko kwiaty pręcikowe, w innych tylko słupkowe. Zebrane w krótkie kłosy koszyczki z kwiatami pręcikowymi (męskimi) wyrastają wyżej, zawierają liczne kwiaty rurkowate i otoczone są wolną okrywą. Koszyczki żeńskie wyrastają niżej, w kątach liści, otoczone są grubą kolczastą okrywą, nie mają okwiatu i zawierają tylko dwa kwiaty słupkowe.

Biologia i występowanie

Roślina jednoroczna. Siedliska ruderalne, przydroża, nieużytki, ogrody (chwast). Występuje tylko na słonecznych stanowiskach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Xanthietum strumarii. Kwitnie od lipca do października, jest wiatropylny. Roślina trująca: ziele zawiera alkaloidy, jod, garbniki i jest trujące w okresie tworzenia liści. Zwierzęta nie zjadają tej rośliny.

Surowiec z rzepienia pospolitego był wykorzystywany w ziołolecznictwie co najmniej od czasów dynastii Tang. W medycynie ludowej rzepień pospolity jest stosowany zewnętrznie m.in. na stany zapalne skóry i wewnętrznie na biegunkę. W badaniu in vitro wykazano, że ekstrakt z kwitnących pędów rzepienia pospolitego jest silnym inhibitorem rozwoju przecinkowca cholery (w języku rumuńskim roślina była nazywana zwyczajowo hóleră).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 03:05:21]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986608. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.