Wirtualny atlas roślin: Kasztan jadalny / Castanea sativa

Kasztan jadalny (Castanea sativa Mill.) – gatunek rośliny z rodziny bukowatych (Fagaceae Dumort.).

Pąki młode omszone, okryte 2–4 skrętoległymi łuskami. Brak pąków szczytowych (sympodium). Pokrój drzewo wysokości do 35 m, o pniu pokrytym brunatną, głęboko spękaną korowiną. Korona gęsta, kulista. Młode pędy delikatnie omszone, później nagie, o wzroście sympodialnym. Liście ustawione w dwóch prostnicach, młode pod spodem delikatnie omszone, potem nagie, sztywne. Blaszka liściowa piłkowana o ilości nerwów równej ilości ząbków. Liść długości 10–25 cm podłużnie lancetowaty, o nasadzie szerokoklinowatej. Ogonek do 3 cm. Kwiaty kwiaty męskie żółte, zebrane w stojące kwiatostany (kotki) do 35 cm, kwiaty żeńskie nieliczne, zebrane u podstawy. Kwitnie w czerwcu–lipcu. Owoce orzechy. Okrywa owocowa zielona kupula, pokryta gęstymi, ostrymi kolcami, pękająca 3–4 klapami, zawierająca 2 lub 3 nasiona. Orzech pokryty jest cienką, brązową, błyszczącą skórką z wyraźnie zachowanymi na szczycie zeschniętymi resztkami szyjek słupka. Dojrzewają w październiku–listopadzie. Często nazywany maronem.

Biologia i występowanie

Kiedyś gatunek występujący tylko na południe od Alp, rozpowszechniony przez Rzymian w Europie Zachodniej i Słowacji. Obecnie rozpowszechniony w basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie. W Polsce rosną głównie na Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku. Lokalnie występować mogą populacje zadomowione, znajdujące się poza uprawą (kenofit).

Świeże kasztany jadane są na surowo, wyschnięte spożywane są po upieczeniu oraz konserwowane jako kompoty. Na Węgrzech i Słowacji przetarta masa kasztanowa (węg. gesztenye püré, słow. gaštanové pyré), świeża albo mrożona, przeznaczona jest do bezpośredniego spożycia lub używana jako dodatek do wyrobów cukierniczych (wypieków, deserów), mięs. W Niemczech jada się chętnie zupę kasztanową.

Kasztan jadalny symbolizuje mądrą przezorność.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-03-07 00:44:00]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62546267. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-05] (ang.).
Leksykon symboli. Warszawa: ROK Corporation, 1991. ISBN 83-85344-23-3.
Castanea sativa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
Tamara Reháčková: Cudzokrajné druhy drevín v historických parkoch Bratislavy. Bratislava: Cicero, 2009. ISBN 978-80-969678-6-5. (słow.)
Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 122. ISBN 83-7129-141-8.