Wirtualny atlas roślin: Mamutowiec olbrzymi / Sequoiadendron giganteum

Mamutowiec olbrzymi, sekwojadendron, sekwoja olbrzymia, mamutowe drzewo, welingtonia (Sequoiadendron giganteum) – gatunek drzew iglastych, wyróżniających się potężnymi rozmiarami. Osiągają wiek 2000-3500 lat. Współczesne drzewa dorastają do 95 m wysokości i 10 m średnicy (z Parku Narodowego Sekwoi w Kalifornii znane są pnie drzew ściętych w XIX wieku, o średnicy 12 m i wysokości szacowanej na 135 m). Do gatunku tego należą jedne z najwyższych drzew świata, obok eukaliptusa królewskiego i sekwoi wieczniezielonej. Do Europy pierwsze mamutowce sprowadzono ok. połowy XIX wieku. Są często uprawiane jako drzewa ozdobne w parkach, wymagają klimatu łagodnego, morskiego, są wrażliwe na mróz. W Polsce przemarzają, dlatego większość okazów rośnie w zachodniej części kraju.

Pokrój korona jest gęsta, w młodości stożkowata, z czasem wąskocylindryczna. U starszych okazów konary wyrastają dopiero na dużej wysokości nad ziemią, z wiekiem rosną nieregularnie. Gałęzie rozpostarte są horyzontalne lub lekko opadają, ze wzniesionymi końcówkami. Liście ciemnozielone lub niebieskawozielone igły, niekiedy błyszczące, po roztarciu wydzielają zapach. Ułożone spiralnie w trzech podłużnych szeregach. Osiągają ok. 3–6 (czasem do 10) mm długości, są łuskowate, lancetowate lub szydlaste, ostro zaostrzone, na wierzchu płaskie, a pod spodem z rowkiem. Na starszych częściach pędów przylegają do gałęzi, a w strefie wierzchołkowej wyraźniej odstają. Zaschnięte liście długo utrzymują się na pędach. Pień prosty, u nasady wyraźnie rozszerzony, w dolnej części zwęża się wyraźnie, wyżej nieznacznie. Kora cynamonowoczerwona, uderzająco miękka i gruba (do 50–60 cm), określana jako gąbczasta. Na starych drzewach jest głęboko bruzdowana i spękana, włóknista, łuszcząca się płatami. Młode pędy barwy zielonkawoszarej, z czasem brązowieją są bardzo sztywne i mocne. Największy obecnie osobnik tego gatunku, drzewo o nazwie "General Sherman Tree", rośnie na terenie leżącego w górach Sierra Nevada, Narodowego Parku Sekwoi. Drzewo to przy wysokości 84 m i średnicy pnia 8 m waży około 1200 ton. Objętość drewna tego drzewa (miąższość), wynosząca 1487 m3, odpowiada mniej więcej miąższości drewna ze świerków rosnących na powierzchni ponad hektara (najbardziej zasobne w Polsce drzewostany świerka istebniańskiego osiągają ok. 1200 m3 na 1 hektar). Szyszki kwiaty rozdzielnopłciowe, przy czym rośliny są jednopienne – kwiatostany męskie i żeńskie powstają pojedynczo na końcach pędów tych samych okazów, czasem te drugie wyrastają parami. Kwiatostany męskie są owalne i białawe, 4–8 mm długie, zbudowane z 12-20 sporofili, rosną zawsze pojedynczo na końcach pędów. Szyszki żeńskie wyrastają na najpierw wzniesionych, a później zwisających szypułach, stale grubiejących w trakcie dojrzewania nasion. Mają kształt elipsoidalny o długości od 4 do 9 cm, i szerokości do 5 cm, zbudowane są z 25-45 silnie zdrewniałych i silnie przylegających łusek. Pomarszczone tarczki na łuskach szyszkowych z wyraźnym ciernistym wyrostkiem.

Biologia i występowanie

Występują dziko tylko na terenie wąskiego pasa o długości ok. 400 km, biegnącego pomiędzy 1500–2500 m n.p.m. wzdłuż zachodnich stoków gór Sierra Nevada w Kalifornii. Poza naturalnym zasięgiem gatunek został szeroko rozpowszechniony jako roślina ozdobna i kolekcjonerska. Drzewa tego gatunku dożywają do ok. 3,5 tys. lat. W odpowiednich warunkach rosną szybko, osiągając ponad 21 m w ciągu 17 lat, 50 m w wieku ok. 100 lat. Corocznie drzewo jest wyższe o ok. 45–60 cm. Średnica pnia może przyrastać o 5–10 cm rocznie. Kwitnienie trwa od marca do kwietnia. Szyszki osiągają pełną wielkość jesienią w następnym roku od powstania, dojrzewają w trzecim roku, po czym po wysypaniu nasion długo wiszą jeszcze na drzewie (w ojczyźnie nawet do 20–30 lat). Nasiona do skiełkowania pobudzane są w wyniku działania ognia. Siewka ma 3—5 liścieni. W obrębie naturalnego zasięgu rośnie w lasach mieszanych na wysokościach od 900 do 2700 m n.p.m. w towarzystwie jodeł olbrzymich, cedrzyńców kalifornijskich, sosen żółtych i daglezji zielonych. Mamutowiec dobrze rośnie na głębokich glebach dobrze drenowanych. Ma zdolność penetracji niekorzystnej warstwy powierzchniowej do głębszej warstwy o korzystnych warunkach. Odpowiedzią na tę możliwość jest dodatni wzrost, gdy penetracja korzeni w głąb jest realizowana. Mamutowce posadzone w różnych częściach świata rosną szybko zarówno w glinie, żwirze, glebach torfowych, a nawet w jałowych glebach zasadowych (pH 7,6 do 8,5). Drzewa są bardzo odporne na działanie wiatru, ale wrażliwe są i często uszkadzane przez uderzenia piorunów, przy czym zdarza się, że w wyniku wyładowania elektrycznego całe drzewa zdają się „eksplodować”. Drewno Czerwonawe, lekkie i miękkie, a przy tym bardzo trwałe – pozostaje zdrowe nawet u okazów padłych tysiąc lat temu. Jest jednak kruche i trudne do obróbki.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 01:58:31]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72798004. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.