Wirtualny atlas roślin: Sosna alepska / Pinus halepensis

Sosna alepska (Pinus halepensis Mill.) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna alepska występuje w stanie dzikim w rejonie wybrzeża Morza Śródziemnego. W Polsce nie występuje, ze względu na brak odporności na niskie temperatury.

Pokrój średniej wielkości drzewo – dorasta do ponad 20 m wysokości. Korona dorosłych okazów jest nieregularnie piramidalna lub zaokrąglona (według niektórych źródeł stożkowa). Kora początkowo ma szarosrebrzystą barwę, lecz z czasem staje się brązowoczerwonawa i spękana. Gałęzie często są poskręcane. Młode pędy mają jasnoszarą barwę i są nagie. Pąki nie są lepkie. Liście igły zebrane w pęczki po 2. Mają żywozieloną barwę, dużo jaśniejszą niż sosna czarna. Są wyprostowane, czasami lekko skręcone. Mierzą 6–13 cm długości oraz mniej niż 1 mm grubości. Brzegi delikatnie ząbkowane, z aparatami szparkowymi na wszystkich powierzchniach. Dość rzadko rozmieszczone wzdłuż gałązek. Pochewki trwałe, ale kruche. Szyszki są błyszczące, osadzone na krzywych szypułkach długości do 11 mm. Szyszki męskie mają elipsoidalny kształt i brązowożółtawą barwę. Szyszki żeńskie mają kształt od podłużnego do stożkowatego i brązowoczerwonawą barwę. Mierzą 6–10 cm oraz 3–4 cm szerokości. Dojrzewają w ciągu 2–3 lat i pozostają na drzewie długo potem.

Biologia i występowanie

Naturalny zasięg sosny alepskiej obejmuje obszar basenu Morza Śródziemnego, choć częściej jest spotykana z jego zachodniej części. Rośnie na terenie państw: Maroko, Algieria, Tunezja, Libia, Izrael, Jordania, Syria, Liban, Turcja, Grecja, Albania, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Włochy, Malta, Francja i Hiszpania. Bywa podawana także z Ukrainy (Półwysep Krymski). Naturalizowana w Australii, Nowej Zelandii oraz w południowej Afryce, gdzie jest uprawiana m.in. na drewno opałowe. Na suchych obszarach Afryki jest inwazyjna i rozprzestrzenia się na łąki i fynbos, szczególnie w Prowincji Przylądkowej Wschodniej i Zachodniej. Igły pozostają na drzewie do 3 lat. Gatunek jednopienny. Szyszki zapylane są od marca do maja. Sosna alepska preferuje gleby bogate w wapń. Rośnie na terenach nadmorskich, w strefie klimatu śródziemnomorskiego o łagodnych zimach i gorących, suchych latach. Porasta skaliste zbocza, często tuż nad morzem. Ma małe wymagania siedliskowe i jest niewrażliwa na suszę. Chętnie opanowuje opuszczone tereny rolnicze lub odłogi i spełnia tam rolę pionierskiego gatunku drzewiastego. Często w gęstych skupieniach rośnie jako krzew i dlatego gatunek ten, chętnie stosowany jest w nasadzeniach wiatrochronnych.

Nasadzenia biotechniczne Sosna alepska jest wykorzystywana do zalesiania eksponowanych stanowisk nadmorskich w celu ochrony terenów przybrzeżnych przed erozją. Drzewo ozdobne Chętnie sadzona w parkach i ogrodach na obszarach o suchym i gorącym klimacie, np. w południowej Kalifornii, gdzie bywa nazywana sosną autostradową, ponieważ jest powszechnie sadzona na węzłach autostradowych, ponieważ doskonale radzi sobie bez konieczności dodatkowego podlewania. Przemysł spożywczy Stanowi źródło wysokogatunkowej żywicy, średniej wielkości drzewo może wyprodukować 3–4 kilogramy żywicy rocznie, Grecy stosują ją jako składnik aromatyczny dodawany do wina retsina. Surowiec drzewny W twardzieli ciemnoczerwonawe, natomiast w bielu – żółtawe. Współcześnie uchodzi za mało wartościowe i prawie w ogóle nie jest wykorzystywane. W starożytności gatunek był ważnym źródłem drewna używanego przez Greków do celów konstrukcyjnych, zwłaszcza do budowy statków. W niektórych regionach basenu Morza Śródziemnego wykorzystywane jest na opał.

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LR/lc (lower risk/least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia. Po ponownej ocenie w 2011 r. klasyfikację tę utrzymano i opublikowano w roku 2013.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-03-30 15:27:48]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=75250606. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.