Wirtualny atlas roślin: Eukomia wiązowata / Eucommia ulmoides

Eukomia wiązowata, eukomia wiązolistna, eukomia chińska (Eucommia ulmoides Oliver) – gatunek drzewa lub wysokiego krzewu z monotypowej rodziny eukomiowatych (Eucommiaceae) i jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju eukomia. Gatunek jest od dawna uprawiany w wielu miejscach na rozległym obszarze Chin (zwłaszcza w zachodnich częściach Hubei i Syczuanu). Ponieważ łatwo dziczeje trudno stwierdzić czy gdziekolwiek rośnie na stanowiskach pierwotnych, prawdopodobnie wszystkie współczesne stanowiska są wtórne. Ślady kopalne gatunku zachowane w węglu brunatnym pochodzącym sprzed 10–35 milionów lat, świadczą o dawnym szerokim rozprzestrzenieniu tych roślin (znajdowane są w Europie, Ameryce Północnej, Afryce i zachodniej Azji). Poza Chinami gatunek bywa uprawiany i lokalnie dziczeje (np. w Stanach Zjednoczonych). W Polsce eukomia spotykana jest niemal wyłącznie w kolekcjach. Gatunek od ponad dwóch tysięcy lat wykorzystywany jest w Chinach jako leczniczy. Ceniony jest jako źródło gutaperki i drewna używanego w meblarstwie oraz na opał.

Pokrój drzewo dorastające do 20 m wysokości i o średnicy pnia do 0,5 m. Zwykle rozłożyste. Kora jest ciemnoszara, na młodych konarach i drzewach dość gładka, na starych pniach głęboko spękana, w spękaniach jasnobrązowa. Pędy są nagie, wewnątrz z wąskim, blaszkowato podzielonym rdzeniem. Wszystkie części rośliny zawierają gutaperkę – twardniejący sok mleczny. Liście zrzucane na zimę, skrętoległe. Osadzone są na słabo owłosionym ogonku o długości od 1 do 2,5 cm. Młode liście są brązowo owłosione, z wiekiem owłosione pozostają tylko wiązki przewodzące. Blaszka jest jasno- do ciemnozielonej, mocno błyszcząca z obu stron. Ma kształt eliptyczny do jajowatego, osiąga 5–15 cm długości i 2,5–7 cm szerokości. Na szczycie blaszka jest długo zaostrzona, na brzegu piłkowana. Kwiaty drobne, wiatropylne, rozdzielnopłciowe, przy czym rośliny są jednopienne. Kwiaty rozwijają się wczesną wiosną przed rozwinięciem się liści. Kwiaty osadzone są na krótkich szypułkach i pozbawione są okwiatu. Męskie skupione są w pęczkach w kątach liści. Składają się z 5–12 pręcików o bardzo krótkich nitkach, ale z dość długimi pylnikami w kolorze czerwonawobrązowym, pękających podłużnymi pęknięciami. Kwiaty żeńskie rozwijają się pojedynczo w kątach liści. Składają się z pojedynczej zalążni tworzonej z dwóch owocolistków, ale tworzących jedną komorę. Zalążnia jest naga, wydłużona i spłaszczona, zawiera dwa zalążki, z których jeden jest abortowany. Na szczycie zalążni znajduje się krótka, dwudzielna szyjka z dwoma znamionami. Owoc silnie wydłużony i spłaszczony skrzydlak (oskrzydlony orzeszek). Osiąga 3–4 cm długości i 1,2 cm szerokości. Zawiera długie, równowąskie, pojedyncze nasiono.

Surowiec zielarski Kora eukomii (Eucommiae cortex) – cała lub połamana, otarta, wysuszona kora gałęzi o zawartości nie mniej niż 0,1% diglukozydu pinorezynolu. Działanie W Chinach jest cenionym i stosowanym od co najmniej dwóch tysięcy lat środkiem leczniczym. Eukomia stosowana jest jako środek wzmacniający, moczopędny, obniżający ciśnienie krwi, przy chorobach wątroby, stanach zapalnych stawów oraz jako afrodyzjak. Substancją czynną jest aukubina (glikozyd irydoidowy) zawarta głównie w korze.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-04-23 00:14:02]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=70133211. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.