Wirtualny atlas roślin: Rzęsa turionowa / Lemna turionifera

Rzęsa turionowa, rzęsa purpurowa (Lemna turionifera Landolt) – gatunek drobnych, pływających roślin wodnych z rodzaju rzęsa w rodzinie obrazkowatych, pochodzący z północnej i wschodniej Europy, Azji klimatu umiarkowanego i Ameryki Północnej. Introdukowany w środkowej Europie i Francji. W Polsce kenofit, zaobserwowana po raz pierwszy w 1987 roku w okolicach Krakowa, obecnie szerzej rozprzestrzeniona w Polsce północno-wschodniej i wschodniej (okolice Elbląga, Olsztyna, Suwałk, Łomży i Siedlec) i w Polsce południowej (okolice Przemyśla i Brzeska); znane są również pojedyncze stanowiska tego gatunku nad Odrą. Typem nomenklatorycznym gatunku jest okaz zielnikowy zebrany przez W.M. Hieseya w roku 1953, 20 kilometrów na zachód od Davenport w Montanie w Stanach Zjednoczonych. Holotyp jest przechowywany w kolekcji Politechniki Federalnej w Zurychu (ZT), pod numerem 6573. Epitet gatunkowy turionifera w języku łacińskim oznacza "rodząca turiony".

Korzenie rzęsa turionowa tworzy po brzusznej stronie członu pędowego pojedynczy korzeń, pozbawiony tkanki przewodzącej, bardzo smukły, nie przyrastający na grubość, nie rozgałęziający się, nie rozwijający włośników, o końcu okrytym pochewką i długości osiągającej 15 cm. Pokrój rzęsa turionowa jest drobną rośliną wodną, osiągającą długość od 2 do 4 mm. Pęd roślina o ciele uproszczonym, której jedynymi wyróżnialnymi organami są zredukowane kwiaty oraz korzeń. Jej organizm stanowi luźnokomórkowy człon pędowy, spłaszczony, niemal kulisty do eliptyczno-jajowatego w zarysie, symetryczny, z wierzchu ciemnozielony, z rzędem drobnych brodawek wzdłuż osi, pod spodem czerwony, z trzema wiązkami przewodzącymi. Rzęsy tego gatunku rosną na powierzchni wody, pojedynczo lub w koloniach liczących od 3 do 5 osobników. Są to organizmy proliferatyczne, jako jedyny gatunek rzęs tworzą pąki przetrwalne (turiony). Pąki te oraz organizmy potomne powstają w 2 merystematycznych woreczkach umieszczonych brzusznie po każdej stronie członu pędowego (powstają w nich również kwiaty). Turiony są małe, pozbawione korzeni (lub z bardzo krótkim korzeniem), ciemnozielone lub brązowawe i bogate w skrobię. Powstają jesienią. Opadają na dno zbiornika wodnego, gdzie zimują. Kwiaty z uwagi na skuteczność rozmnażania wegetatywnego rośliny z tego gatunku rzadko kwitną. Kwiaty obupłciowe powstają pojedynczo w każdym z woreczków umieszczonych po bokach członu pędowego i otoczone są błoniastą pochwą. Kwiat zbudowany jest z jednokomorowej, jednozalążkowej zalążni, zakończonej kubeczkowatym znamieniem, i dwóch dwukomorowych pręcików. Owoce owocem jest kulista i lekko spłaszczona, podobna do mieszka łagiewka, zawierająca podłużnie żeberkowane nasiono z wyraźnym wieczkiem (operculum).

Biologia i występowanie

Rzęsa turionowa jest rośliną wodną, jednoroczną, unoszącą się na powierzchni wody (jest zaliczana do lemnidów). Okazjonalnie kwitnie latem. Zasiedla zimne, słodkowodne strumienie, jeziora i bagna, na wysokości od 0 do 3700 m n.p.m. Komórki roślin tego gatunku posiadają 40, 42, 50 lub 80 chromosomów, tworzących odpowiednio 20, 21, 25 lub 40 par homologicznych.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-07-04 00:22:33]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=63889765. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Peter Wolff, Elias Landolt. Spread of Lemna turionifera (Lemnaceae), the red duckweed, in Poland. „Fragmenta Floristica et Geobotanica – Series Polonica”. 39 (2), s. 439-451, 1994. ISSN 1233-0132.
John W. Cross: The Charms of Duckweed. The Missouri Botanical Garden, 2002. [dostęp 2011-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].
Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae) (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2001-01-16].
Index Nominum Genericorum (ang.). [dostęp 2011-01-16].
W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Genus: Lemna (ang.). [dostęp 2011-01-16].
Gatunki obce w Polsce: Lemna turionifera Landolt (pol.). Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2009. [dostęp 2011-01-15].
Lemna turionifera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.
Bernatowicz S., Wolny P.: Botanika rybacka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1969, s. 21.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-08] (ang.).
Jean-Jacques Symoens: Vegetation of inland water. Dordrecht, Boston: Kluwer Academic Publishers, 1988, s. 120-121. ISBN 90-6193-196-7. (ang.)
The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
Flora of North America Vol. 22. Lemnaceae (ang.). [dostęp 2011-01-16].
Donovan S. Correll, Helen B. Correll: Aquatic and wetland plants of southwestern United State. Stanford: Stanford University Press, 1975, s. 565-573. ISBN 0-8047-0866-5.
C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 287. ISBN 90-6193-024-3.
W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Lemna turionifera (ang.). [dostęp 2011-01-16].