Wirtualny atlas roślin: Rzęsa turionowa / Lemna turionifera

Rzęsa turionowa, rzęsa purpurowa (Lemna turionifera Landolt) – gatunek drobnych, pływających roślin wodnych z rodzaju rzęsa w rodzinie obrazkowatych, pochodzący z północnej i wschodniej Europy, Azji klimatu umiarkowanego i Ameryki Północnej. Introdukowany w środkowej Europie i Francji. W Polsce kenofit, zaobserwowana po raz pierwszy w 1987 roku w okolicach Krakowa, obecnie szerzej rozprzestrzeniona w Polsce północno-wschodniej i wschodniej (okolice Elbląga, Olsztyna, Suwałk, Łomży i Siedlec) i w Polsce południowej (okolice Przemyśla i Brzeska); znane są również pojedyncze stanowiska tego gatunku nad Odrą. Typem nomenklatorycznym gatunku jest okaz zielnikowy zebrany przez W.M. Hiesey'a w roku 1953, 20 kilometrów na zachód od Davenport w Montanie w Stanach Zjednoczonych. Holotyp jest przechowywany w kolekcji Politechniki Federalnej w Zurychu (ZT), pod numerem 6573. Epitet gatunkowy turionifera w języku łacińskim oznacza "rodząca turiony".

Kwiaty z uwagi na skuteczność rozmnażania wegetatywnego rośliny z tego gatunku rzadko kwitną. Kwiaty obupłciowe powstają pojedynczo w każdym z woreczków umieszczonych po bokach członu pędowego i otoczone są błoniastą pochwą. Kwiat zbudowany jest z jednokomorowej, jednozalążkowej zalążni, zakończonej kubeczkowatym znamieniem, i dwóch dwukomorowych pręcików. Pokrój rzęsa turionowa jest drobną rośliną wodną, osiągającą długość od 2 do 4 mm. Pęd roślina o ciele uproszczonym, której jedynymi wyróżnialnymi organami są zredukowane kwiaty oraz korzeń. Jej organizm stanowi luźnokomórkowy człon pędowy, spłaszczony, niemal kulisty do eliptyczno-jajowatego w zarysie, symetryczny, z wierzchu ciemnozielony, z rzędem drobnych brodawek wzdłuż osi, pod spodem czerwony, z trzema wiązkami przewodzącymi. Rzęsy tego gatunku rosną na powierzchni wody, pojedynczo lub w koloniach liczących od 3 do 5 osobników. Są to organizmy proliferatyczne, jako jedyny gatunek rzęs tworzą pąki przetrwalne (turiony). Pąki te oraz organizmy potomne powstają w 2 merystematycznych woreczkach umieszczonych brzusznie po każdej stronie członu pędowego (powstają w nich również kwiaty). Turiony są małe, pozbawione korzeni (lub z bardzo krótkim korzeniem), ciemnozielone lub brązowawe i bogate w skrobię. Powstają jesienią. Opadają na dno zbiornika wodnego, gdzie zimują. Owoce owocem jest kulista i lekko spłaszczona, podobna do mieszka łagiewka, zawierająca podłużnie żeberkowane nasiono z wyraźnym wieczkiem (operculum).

Biologia i występowanie

Rzęsa turionowa jest rośliną wodną, jednoroczną, unoszącą się na powierzchni wody (jest zaliczana do lemnidów). Okazjonalnie kwitnie latem. Zasiedla zimne, słodkowodne strumienie, jeziora i bagna, na wysokości od 0 do 3700 m n.p.m.
Komórki roślin tego gatunku posiadają 40, 42, 50 lub 80 chromosomów, tworzących odpowiednio 20, 21, 25 lub 40 par homologicznych.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2019-09-01 22:43:32]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=55949589. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Lemna turionifera (ang.). [dostęp 2011-01-16].
C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 287. ISBN 90-6193-024-3.
Index Nominum Genericorum (ang.). [dostęp 2011-01-16].
W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Genus: Lemna (ang.). [dostęp 2011-01-16].
Flora of North America Vol. 22. Lemnaceae (ang.). [dostęp 2011-01-16].
The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
Peter Wolff, Elias Landolt. Spread of Lemna turionifera (Lemnaceae), the red duckweed, in Poland. „Fragmenta Floristica et Geobotanica – Series Polonica”. 39 (2), s. 439-451, 1994. ISSN 1233-0132.
Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae) (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2001-01-16].
Gatunki obce w Polsce: Lemna turionifera Landolt (pol.). Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2009. [dostęp 2011-01-15].
Bernatowicz S., Wolny P.: Botanika rybacka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1969, s. 21.
John W. Cross: The Charms of Duckweed. The Missouri Botanical Garden, 2002. [dostęp 2011-01-10].
Peter F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001 (z późn. zm.). [dostęp 2011-01-08].
Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.
Donovan S. Correll, Helen B. Correll: Aquatic and wetland plants of southwestern United State. Stanford: Stanford University Press, 1975, s. 565-573. ISBN 0-8047-0866-5.
Jean-Jacques Symoens: Vegetation of inland water. Dordrecht, Boston: Kluwer Academic Publishers, 1988, s. 120-121. ISBN 90-6193-196-7. (ang.)