Wirtualny atlas roślin: Tojad lisi / Aconitum lycoctonum

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum L. em. Koelle) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych.

Pokrój duża roślina o wysokości 40-150 cm i włóknistych korzeniach bez bulw. Liście dolne liście łodygowe i liście odziomkowe dłoniasto klapowate, długoogonkowe, wyższe krótkoogonkowe lub siedzące. Kwiaty w odróżnieniu od innych rodzimych gatunków tojadów o kwiatach fioletowych, kwiaty tojadu lisiego są bladożółte lub białawe. Kwiatostan wydłużony z odstającymi odgałęzieniami, na których kwiaty zebrane są w grona. Mają przylegająco owłosiony, walcowaty hełm o długości ok. trzykrotnie większej od szerokości. Ostrogi są spiralnie zwinięte i wewnątrz zawierają nektar. Owoc wielonasienny mieszek. Nasiona tępo trójkanciaste, czerniawe i przeważnie nagie.

Biologia i występowanie

Występuje w Azji i w Europie. W Azji występuje na Syberii, w środkowej Azji, w Chinach i Mongolii. W Europie występuje w jej części środkowej, południowej i zachodniej, z centrum zasięgu w Alpach); do około 2400 m n.p.m. W Polsce występuje wyłącznie podgatunek A. lycoctonum subsp. lycoctonum i tylko w Kotlinie Żywieckiej, w 2008 potwierdzono jego występowanie tutaj na czterech stanowiskach: na zachodnich stokach góry Grojec, na stokach góry Matyska, oraz nad potokiem Łękawka w Gilowicach i potokiem Kalonka. Bylina, hemikryptofit. Rozmnaża się wyłącznie przez nasiona. W Polsce kwitnie od czerwca do sierpnia, kwiaty zapylane są przez trzmiele. Roślina przywiązana jest do podłoża bogatego w węglan wapnia. W Polsce występuje przede wszystkim w zbiorowiskach leśnych i zaroślowych, rozwijających się na stromych, niestabilnych zboczach. Liczba chromosomów 2n=16. Jest rośliną bardzo silnie trującą, jedną z najbardziej trujących rosnących u nas. Trująca jest cała roślina, a szczególnie nasiona i korzenie. Roślina zawiera akonitynę, która w niewielkich dawkach działa pobudzająco, przy większych powoduje paraliż nerwów ruchowych i czuciowych. Przy doustnym spożyciu już 2-5 g tojadu lisiego może spowodować zatrzymanie akcji serca i paraliż oddechowy, w rezultacie śmierć. Może się wchłaniać także przez skórę.

Bywa uprawiany w ogrodach jako roślina ozdobna. Najlepiej rośnie na żyznej glebie i na częściowo zacienionym stanowisku. Rozmnaża się go przez podział jesienią (po obeschnięciu liści), lub przez wysiew nasion. Zwykle wymaga podpór, gdyż jego pędy mają skłonność do wylegania.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 19:00:39]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986076. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.