Wirtualny atlas roślin: Przymiotno alpejskie / Erigeron alpinus

Przymiotno alpejskie (Erigeron alpinus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych.

Łodyga wzniesiona, pojedyncza lub rozgałęziona, o wysokości 2-20 cm, wyjątkowo do 40 cm. Jest zielona i szorstko owłosiona (ale bez gruczołów). Liście dolne jajowatolanetowate lub odwrotnie jajowate, czasami łopatkowate, krótkoogonkowe. Liście środkowe i górne coraz mniejsze i siedzące. Wszystkie liście owłosione obustronnie. Kwiaty zebrane w jeden lub zazwyczaj kilka koszyczków o średnicy 2-3 cm mm. Kwiaty dwojakiego rodzaju; wewnętrzne kwiaty w koszyczku to obupłciowe kwiaty rurkowate, brzeżne to żeńskie kwiaty języczkowe. Wewnątrz koszyczka kwiaty rurkowe żółte lub czerwone na szczytach. Zewnętrzne brzeżne kwiaty języczkowe różowe lub purpurowe. Wszystkie kwiaty języczkowe są żeńskie, natomiast wśród kwiatów rurkowych występują kwiaty obupłciowe o męskie. We wszystkich kwiatach puch kielichowy w jednym szeregu. Listki okrywy koszyczka sztywno owłosione i zazwyczaj zielone. Owoc niełupka o długości 2,5-3 mm z puchem kielichowym o długości 3-4 mm

Biologia i występowanie

Występuje w górach Europy (Alpy, Apeniny, Pireneje, Karpaty, góry Półwyspu Bałkańskiego), górach Kenii i Etiopii oraz na Kaukazie. W Polsce występuje tylko w Tatrach i jest bardzo rzadki. Znaleziony tutaj został dopiero w 1969 . W polskich Tatrach podawany był z dwóch tylko stanowisk: Wyżnie w Dolinie Małej Łąki oraz pod Rzędami Tomanowymi na wysokości 1520-1700 m n.p.m. Na pierwszym z tych stanowisk po 2000 nie został odnaleziony. Poza tymi stanowiskami w Tatrach występuje jeszcze tylko w słowackich Tatrach Bielskich.
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Rośnie głównie na podłożu wapiennym, w murawach na świetlistych miejscach. Liczba chromosomów 2n = 18 Ga 1, 2, 3, 4, 5, 6.
Gatunek zróżnicowany na trzy podgatunki:
Erigeron alpinus subsp. alpinus – podgatunek nominatywny
Erigeron alpinus subsp. intermedius (Rchb.) Pawł. – występuje m.in. w Polsce
Erigeron alpinus subsp. rhodopaeus (Vierh.) Kožuharov & N.
Andreev

Według klasyfikacji IUCN z 2001 jest gatunkiem krytycznie zagrożonym (kategoria CR)
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: krytycznie zagrożony CR (critical)
Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006): R (rzadki – potencjalnie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)Gatunek nie ma statusu gatunku prawnie chronionego – w Polsce występuje wyłącznie na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego, gdzie i tak podlega ochronie. Występuje jednak w ilości tylko około 10 kwitnących okazów, jest więc krytycznie zagrożony. W Dolinie Małej Łąki przyczyną wyginięcia najprawdopodobniej było zarośnięcie jego stanowiska przez wysokie trawy oraz dziurawiec. Być może jednak występuje jeszcze w miejscach niezbadanych, trudno dostępnych.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2019-09-01 22:28:31]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=51924666. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
The Plant List. [dostęp 2017-03-09].
Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-02-00872-9.
S., B.tytuł = O kilku roślinach w polskiej części Karpat dotąd nieznanych lub niepewnych Pawłowska, Pawłowski. „Fragm. Flora Geobotanic.”. s. 295-305.