Wirtualny atlas roślin: Szczawik rożkowaty / Oxalis corniculata

Szczawik rożkowaty (Oxalis corniculata L.) – gatunek rośliny z rodziny szczawikowatych (Oxalidaceae). Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Przypisuje mu się pochodzenie z regionu Morza Śródziemnego lub z tropików Azji, Australii i zachodniej Oceanii. W całej Europie rozpowszechnił się między XVI i XIX wiekiem, z powodu mimowolnego rozprzestrzeniania nasion wraz z ziemią roślin ogrodowych. W Polsce ma status epekofita. W uprawach jest uciążliwym i coraz częściej spotykanym chwastem. Rośliny z różnych obszarów (np. Australii i Azji Południowo-Wschodniej oraz z Ameryki Południowej i Środkowej), różniące się kariotypem i nieznacznie pod względem morfologicznym, bywają wyróżniane czasem jako odrębne gatunki.

Pokrój roślina jednoroczna lub krótko żyjąca zielna bylina. Osiąga zwykle do 10 cm wysokości, rzadko wyższa, o pędach płożących się, pokładających, czasem podnoszących się. Pędy korzenią się w węzłach, są w różnym stopniu owłosione. Korzeń palowy, u starszych roślin drewniejący. Łodyga z nasady rośliny wyrasta od 2 do 8 zielnych, pokładających się zwykle łodyg. Liście skrętoległe (czasem skupione i wówczas zdają się być okółkowe), długoogonkowe (ogonek długości 1–8, rzadko do 13 cm długości), z przylistkami długości do 2 mm, przyrośniętymi do nasady ogonka. Blaszka liściowa trójlistkowa, o średnicy od kilku mm do 2,5 cm, naga lub w różnym stopniu owłosiona, zielona lub często też bordowo nabiegła. Listki odwrotnie sercowate, wcięte na szczycie do 1/4 lub nawet do połowy. Kwiaty kwiaty promieniste o symetrii 5-krotnej. Zebrane po 1–5 w baldachowate kwiatostany o szypule zwykle dłuższej od ogonków liściowych. Osiąga do 3–9 cm długości. Szypułki kwiatowe osiągają 5–10 mm długości i u ich nasady wyrasta drobna, równowąska przysadka o długości do 2 mm. Szypułki i lancetowate podkwiatki są owłosione. Działki kielicha podługowato jajowate do lancetowatych, owłosione, osiągają do 5 mm długości i 2 mm szerokości. Płatki korony żółte, drobno żyłkowane o długości do 8 mm. Pręciki po 5 w dwóch okółkach. Zalążnia zwieńczona 5 długimi szyjkami. Na ich szczycie gwiazdkowate znamiona. Owoce wydłużone, 5-kanciaste, owłosione torebki osiągające 1,2–1,5 cm długości. Torebka jest 5-komorowa i w każdej z komór zawiera po 5–14 nasion. Nasiona jajowate o długości do 1,5 mm i szerokości do 1 mm, brązowe do brązowoczerwonych.

Biologia i występowanie

Liczba chromosomów 2n = 24, 36, 42, 44, 48. Szczawik rożkowaty kwitnie i owocuje od lutego do października, w Europie Środkowej od czerwca do października. W naturze rośnie na górskich stokach, w lasach i nad rzekami. Pospolicie występuje na siedliskach antropogenicznych: na trawnikach, polach, w ogrodach, szklarniach i parkach, na przydrożach i nieużytkach ruderalnych. Jest żywicielem pośrednim Puccinia sorghi wywołującej rdzę kukurydzy. Na liściach czasami pasożytują Erysiphe russellii, Leveillula oxalidicola i Golovinomyces orontii powodujące mączniaka prawdziwego.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-04-04 00:57:46]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62838547. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Oxalis corniculata Linnaeus. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-07-12].
Oxalis corniculata Linnaeus. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-07-12].
L. Lovett Doust, A. MacKinnon, J. Lovett Doustt. Biology of Canadian weeds. 71. Oxalis stricta L., O. corniculata L., O. dillenii Jacq. ssp. dillenii and O. dillenii Jacq. ssp. filipes (Small) Eiten. „Can. J. Plant Sci.”, s. 691-709, 1985.
Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2011, s. 112. ISBN 978-83-7073-514-2.
Oxalis stricta L.. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-07-10].
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 282. ISBN 83-01-14342-8.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-07-12] (ang.).
Plant parasites of Europe (ang.). [dostęp 2018-03-29].