Wirtualny atlas roślin: Lulek złoty / Hyoscyamus aureus

Lulek złoty (Hyoscyamus aureus L.) – gatunek roślin z rodziny psiankowatych. Rośnie dziko w Egipcie i niektórych rejonach Azji Zachodniej (Cypr, półwysep Synaj, Irak, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja). W Europie występuje tylko na Krecie i Rodos, jako gatunek zawleczony. Jak i inne rośliny swego rodzaju – gatunek bardzo trujący.

Pokrój bardzo lepka, gruczołowato owłosiona roślina dwuletnia lub bylina. Pędy osiągają długość do 50 cm. Są rozpostarte lub zwisają, są cienkie i łamliwe. Liście gęsto ustawione, ogonkowe, o blaszce szerokiej, w zarysie jajowatej lub okrągłej, zatokowo-wrębnej, o nasadzie sercowatej i brzegu ząbkowanym, gruczołowato owłosionej. Kwiaty liczne, zebrane w luźne grona. Każdy kwiat wsparty jest podobną do liści przysadką. Zrosłodziałkowy kielich jest lejkowaty, wydłuża się podczas owocowania osiągając wówczas do 3 cm długości, zakończony jest trójkątnymi ząbkami. Korona dwuwargowa, złocistożółta, z purpurową gardzielą i rurką. Osiąga długość do 4,5 cm. Pręcików jest 5, są dłuższe od rurki korony i z niej wystają. Słupek z górną zalążnią. Owoce torebki o długości 13 mm, otwierające się wieczkiem. Nasiona wydłużone, drobno brodawkowane.

Biologia i występowanie

Chamefit. Rośnie głównie w miejscach skalistych, w szczelinach starych murów, ale także jako chwast na polach, które sąsiadują z pustynią. Występuje na terenach nisko położonych, do niższych położeń górskich. Kwitnie od lutego do lipca. Roślina trująca, jak wszystkie gatunki lulków zawiera hioscyjaminę.

Opisany został już przez żydowskiego historyka Józefa Flawiusza. Pliniusz Starszy pisał, że wszystkie gatunki lulków mogą spowodować szaleństwo i zawroty głowy. Roślina lecznicza. Egipcjanie wędzonym zielem leczyli problemy stomatologiczne, w starożytności używany był jako środek uspokajający. W średniowieczu lulek był najczęściej używanym środkiem znieczulającym podczas zabiegów operacyjnych. M. Zohary, badacz roślin biblijnych zauważył, że występujące w Księdze Jozuego (15,11) hebrajskie słowo שיכרון זהוב oznacza roślinę lulek, ale także jest to nazwa miejscowości Szikron, przez którą dawniej biegła granica ziem należących do plemienia Judy. Wśród 5 gatunków lulków występujących w Palestynie najbardziej pospolity jest lulek złoty, rośnie on m.in. w szczelinach Ściany Płaczu. Prawdopodobnie sokiem z lulka otruto króla Hamleta w dramacie Hamlet Szekspira.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-04-04 00:46:09]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62833551. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Anthony Huxley, Wiliam Taylor: Flowers of Greece and the Aegean. London: Chatto & Windus, 1977, s. 128. ISBN 0-7011-2228-5.
Marjorie Blamey, Christopher Grey-Wilson: Wild Flower of the Mediterranean. London: A & C Black, 2004, s. 404. ISBN 0-7136-7015-0.
Flowers in Israel. [dostęp 2014-12-15].
The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-12-15].
Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.