Wirtualny atlas roślin: Zwrotnica zwierciadło Wenery / Legousia speculum-veneris

Zwrotnica zwierciadło Wenery, leguzja zwierciadło Wenery (Legousia speculum-veneris) – gatunek rośliny należący do rodziny dzwonkowatych. Występuje w Europie południowo-zachodniej i południowo-wschodniej – od półwyspu Iberyjskiego poprzez Francję, Holandię, Niemcy i Austrię, po Rumunię, Bułgarię i Turcję na wschodzie. Poza tym roślina ta bywa zawlekana i pojawia się w zasiewach, rzadko jest uprawiana i notowana jest jako efemerofit w Polsce oraz we wschodniej i zachodniej części USA. Występuje jako chwast na polach uprawnych, na nieużytkach, przydrożach, rzadko także na kamienistych stokach w garigu. Wraz z postępem technologicznym w rolnictwie rejestrowane jest zanikanie tego gatunku na wielu obszarach.

Pokrój roślina o zmiennym pokroju – czasem z łodygą pojedynczą i nierozgałęzioną, ale częściej – silnie rozgałęziona, z szeroko rozpostartymi i podnoszącymi się odgałęzieniami. Osiąga zwykle 15–25 cm wysokości. Łodyga kanciasta i na brzegu brodawkowata lub pokryta ostrymi, zwróconymi w dół włoskami. Liście skrętoległe. Dolne liście łodygowe krótkoogonkowe i odwrotnie jajowate, karbowane lub faliste, wyższe liście coraz węższe i siedzące. Kwiaty skupione w pęczkach po 2–5 (czasem pojedynczo) w luźnym gronie. Osadzone są na krótkich szypułkach. Kielich tworzy pięć równowąskich, ostrych i lekko owłosionych działek o podobnej długości jak korona. Jej płatki zrośnięte są tylko u nasady i są szeroko rozpostarte osiągając średnicę 15–23 mm. Płatki mają barwę od ciemnoniebieskiej poprzez czerwonawofioletową po białą (rzadko). Pręcików jest 5, słupek zwieńczony jest trójdzielnym znamieniem. Owoce równowąskie torebki osiągające do 10–15 mm długości, na obu końcach zwężające się.

Biologia i występowanie

Roślina jednoroczna, kwitnąca w obrębie swego naturalnego zasięgu od marca do czerwca. Dalej na północy, w Polsce kwitnie od czerwca do sierpnia, czasem jeszcze we wrześniu.

Jest rzadko uprawiana. W Polsce sporadycznie w kolekcjach.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-04-04 00:50:03]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62839337. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Legousia speculum-veneris (L.) Fisch. ex A. DC.. W: Plants Database [on-line]. USDA. [dostęp 2018-02-21].
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland - a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002, s. 100. ISBN 83-85444-83-1.
Pawłowski B., Jasiewicz A. (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN Instytut Botaniki im. W. Szafera, PWN, 1971, s. 91-92.
Legousia speculum-veneris (L.) Durande ex Vill.. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2018-02-21].
T.J. Nowak, W. Gawryś, J. Marcinkowski. Index plantarum of cultivated herbaceous plants in Poland. „Prace Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego”. 6, 1, s. 223, 2000.
T.G. Tutin, V.H. Heywood, N.A. Burges, D.M. Moore, D.H. Valentine, S.M. Walters, D.A. Webb: Flora Europaea. Vol. 4. Cambridge, London, New York, Melbourne: Cambridge University Press, 1976, s. 94.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-02-21] (ang.).
M. Blamey, Ch. Grey-Wilson: Wild Flowers of the Mediterranean. London: A & C Black, 2008, s. 431. ISBN 0-7136-7015-0.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 450-451. ISBN 83-01-14342-8.