Wirtualny atlas roślin: Nawrot polny / Buglossoides arvensis

Nawrot polny (Buglossoides arvensis L., syn. Lithospermum arvense (L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. Pierwotnie gatunek śródziemnomorsko-irano-turański. Współcześnie występuje w południowej i środkowej Europie oraz w Azji Zachodniej. W Polsce jest pospolity w całym kraju.

Liście dolne – krótkoogonkowe, łopatkowate lub podługowatolancetowate; wyższe – skrętoległe, siedzące, lancetowate, całobrzegie, zaostrzone, szorstko przylegająco owłosione, jasnozielone, posiadają wyraźnie widoczny nerw centralny. Liście bez wystających nerwów bocznych. Kwiaty kwiatostan w postaci 1-2 ulistnionych skrętków, wydłużających się podczas kwitnienia. Kwiaty krótkoszypułkowe. Kielich rozcięty prawie do nasady; działki wydłużają się w czasie owocowania. Kwiaty promieniste. Korona kwiatu drobna, lejkowata, o białej lub żółtawobiałej koronie; rurka korony biała lub fioletowa: z zewnątrz miękko owłosiona, wewnątrz 5 omszonych aksamitnych fałdów, włoski wzdłuż nerwów pomiędzy pręcikami; 10 bardzo drobnych łuseczek u nasady rurki. Pręcików 5, słupek 1, zalążnia górna, 4-dzielna. Pokrój bylina, szarawa, szorstko przylegająco owłosiona. Łodyga wysokości 20-60 cm, pojedyncza lub słabo rozgałęziona, z podłużnymi listewkami posiada 2-3 rozgałęzień, jest krótko i szorstko owłosiona, stosunkowo rzadko ulistniona. Owoc brązowoszare rozłupki, guzkowate, 4 lub mniej, wielkości 3,5 mm, jajowatotrójgraniaste, bardzo twarde. Z 4. rozłupek zwykle 3 opadają, a 1. pozostaje w kielichu; w czasie młócenia przedostaje się do ziarna.

Biologia i występowanie

W obszarze pierwotnego zasięgu występuje w murawach kserotermicznych i na skałach. Rozprzestrzeniony (w Europie Środkowej jest archeofitem znanym od neolitu) rośnie na polach, w ogrodach, na przydrożach, nieużytkach, jako chwast w uprawach zbóż ozimych i w uprawach okopowych. Gatunek charakterystyczny dla rzędu Centauretalia cyani (klasa Stellarietea mediae).
Roślina roczna; jara lub ozima. Bylina, hemikryptofit.
Występuje na niżu i rzadziej w niższych partiach gór. Rośnie na podłożu zasobnym w węglan wapnia, także piaszczystym.
Kwitnie od kwietnia do sierpnia. Roślina synantropijna.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2019-08-11 00:56:21]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=57191071. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 83-7073-514-2.
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: PWN, 2016.
Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Warszawa: PWN, 1986. ISBN 83-01-00129-1.
Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-22].

	ogólne	chwast
	ogólne	bylina
	barwa kwiatów	płatki białe
	barwa kwiatów	płatki fioletowe
	barwa kwiatów	płatki niebieskie
	barwa kwiatów	płatki żółte
	korona kwiatu i typ kwiatostanu	kwiatostan
	symetria kwiatu	kwiat promienisty
	symetria kwiatu	symetria lejkowata
	kształt blaszki	liście jajowate
	kształt blaszki	liście lancetowate
	kształt blaszki	liście najszersze przy końcu
	kształt blaszki	liście łopatkowate
	ulistnienie	liście skrętoległe
	ulistnienie	liście owłosione
	ulistnienie	ogonek liściowy obecny
	ulistnienie	bezogonkowe
	ulistnienie	u dołu łodygi lub odziomkowe
	ulistnienie	całobrzegie
	kolor owoców	brązowe
	rodzaj owoców	rozłupki
	wygląd łodygi	łodyga gałęzista
	wygląd łodygi	łodyga szorstka
	wygląd łodygi	łodyga owłosiona
	pora kwitnienia	kwiecień
	pora kwitnienia	maj
	pora kwitnienia	czerwiec
	pora kwitnienia	lipiec
	pora kwitnienia	sierpień