Wirtualny atlas roślin: Nawrot polny / Buglossoides arvensis

Nawrot polny (Buglossoides arvensis L., syn. Lithospermum arvense (L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. Pierwotnie gatunek śródziemnomorsko-irano-turański. Współcześnie występuje w południowej i środkowej Europie oraz w Azji Zachodniej. W Polsce jest pospolity w całym kraju.

Pokrój bylina, szarawa, szorstko przylegająco owłosiona. Łodyga wysokości 20-60 cm, pojedyncza lub słabo rozgałęziona, z podłużnymi listewkami posiada 2-3 rozgałęzień, jest krótko i szorstko owłosiona, stosunkowo rzadko ulistniona. Liście dolne – krótkoogonkowe, łopatkowate lub podługowatolancetowate; wyższe – skrętoległe, siedzące, lancetowate, całobrzegie, zaostrzone, szorstko przylegająco owłosione, jasnozielone, posiadają wyraźnie widoczny nerw centralny. Liście bez wystających nerwów bocznych. Kwiaty kwiatostan w postaci 1-2 ulistnionych skrętków, wydłużających się podczas kwitnienia. Kwiaty krótkoszypułkowe. Kielich rozcięty prawie do nasady; działki wydłużają się w czasie owocowania. Kwiaty promieniste. Korona kwiatu drobna, lejkowata, o białej lub żółtawobiałej koronie; rurka korony biała lub fioletowa: z zewnątrz miękko owłosiona, wewnątrz 5 omszonych aksamitnych fałdów, włoski wzdłuż nerwów pomiędzy pręcikami; 10 bardzo drobnych łuseczek u nasady rurki. Pręcików 5, słupek 1, zalążnia górna, 4-dzielna. Owoc brązowoszare rozłupki, guzkowate, 4 lub mniej, wielkości 3,5 mm, jajowatotrójgraniaste, bardzo twarde. Z 4. rozłupek zwykle 3 opadają, a 1. pozostaje w kielichu; w czasie młócenia przedostaje się do ziarna.

Biologia i występowanie

W obszarze pierwotnego zasięgu występuje w murawach kserotermicznych i na skałach. Rozprzestrzeniony (w Europie Środkowej jest archeofitem znanym od neolitu) rośnie na polach, w ogrodach, na przydrożach, nieużytkach, jako chwast w uprawach zbóż ozimych i w uprawach okopowych. Gatunek charakterystyczny dla rzędu Centauretalia cyani (klasa Stellarietea mediae). Roślina roczna; jara lub ozima. Bylina, hemikryptofit. Występuje na niżu i rzadziej w niższych partiach gór. Rośnie na podłożu zasobnym w węglan wapnia, także piaszczystym. Kwitnie od kwietnia do sierpnia. Roślina synantropijna.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-04-04 00:15:46]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62839066. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Warszawa: PWN, 1986. ISBN 83-01-00129-1.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: PWN, 2016.
Barbara Sudnik-Wójcikowska: Rośliny synantropijne. Warszawa: Multico, 2011. ISBN 83-7073-514-2.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-22] (ang.).