Wirtualny atlas roślin: Brodek murowy / Tortula muralis

Brodek murowy (Tortula muralis Hedw.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). Gatunek niewielkich rozmiarów, szeroko rozpowszechniony na świecie, w Polsce pospolity. Rośnie na naturalnych siedliskach skalnych i murach.

Gametofit tworzy dość gęste darnie, niebieskozielone w stanie wilgotnym a szarobiałe w stanie suchym. Łodyżki dorastają do 1–1,5 mm wysokości. Chwytniki gładkie, wyrastają u dołu łodyżek. Listki języczkowate, jajowate lub eliptyczne do odwrotnie jajowatych, dorastają do 5 mm długości i 1 mm szerokości, brzegiem do szczytu podwinięte. Szczyt blaszki ostry do zaokrąglonego. Żebro w obrębie blaszki jest brodawkowane, wystaje w formie długiego, gładkiego włosa. Komórki blaszki listka są gęsto brodawkowane, nieprzezroczyste. Sporofit seta na dole czerwona, na górze żółta, dorasta do 6–15 mm wysokości. Puszki zarodni cylindryczne, stojące i prawie proste, brunatne, długości 4 mm. Perystom pojedynczy, o nasadzie zrośniętej w krótką rurkę, złożony z 32 włosowatych zębów, skręconych od 0,5–2 do 3 razy.

Biologia i występowanie

Jest to gatunek kosmopolityczny. Występuje w Ameryce Północnej (Kanada, Stany Zjednoczone), na Karaibach, na południu Ameryki Południowej, w Europie, Azji, Afryce, na wyspach atlantyckich, Nowej Zelandii i Australii. W Polsce pospolity na terenie całego kraju, podawany m.in. z obszaru województwa śląskiego i pasma Gorców. Puszki dojrzewają na przełomie wiosny i lata. Siedliska tego gatunku to nasłonecznione skały wapienne i piaskowce z zawartością wapnia, często także cegły lub murowane fragmenty zabudowań. Rośnie na niskich do umiarkowanych wysokościach. Jest bardzo wytrzymały na zanieczyszczenia powietrza i suszę.

Gatunek nie jest zagrożony, odmiana typowa oraz Tortula muralis var. aestiva zostały wpisane na czerwoną listę mszaków województwa śląskiego z kategorią zagrożenia LC (najmniejszej troski, stan na 2011 r.). W Czechach także nadano mu kategorię LC (2005 r.).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-04-04 01:29:00]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62838095. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Tortula muralis (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-02-23].
B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-02-23] (ang.).
Tortula muralis (ang.). W: Bryophyte Flora of North America Vol. 1 [on-line]. [dostęp 2017-02-23].
Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 256, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-552-4.
Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 427-9142. [dostęp 2017-02-22].