Wirtualny atlas roślin: Oleander pospolity / Nerium oleander

Oleander pospolity (Nerium oleander L.) – gatunek rośliny z rodziny toinowatych (Apocynaceae). Jedyny przedstawiciel rodzaju oleander Nerium. Występuje na całym obszarze śródziemnomorskim od Maroka i Portugalii na wschód aż po południową Azję – prowincję Junnan w południowych Chinach i Mjanmę. Jest uprawiany jako roślina ozdobna w wielu krajach świata; w klimacie ciepłym występuje jako gatunek introdukowany na wszystkich kontynentach. W naturze rośnie zwykle w miejscach wilgotnych – wzdłuż strumieni i w wadi.

Pokrój małe drzewo lub krzew o wysokości 3–5, czasem 7 m i szerokości do 6 m. Liście zimozielone, naprzemianległe lub po trzy, rzadziej cztery w okółku. Blaszka lancetowata, całobrzega, u nasady klinowata, osiągająca około 16 cm długości i 3 cm szerokości, skórzasta, ciemnozielona, połyskująca i naga. Kwiaty zebrane w baldachogroniaste i wiechowate kwiatostany wyrastające na szczytach pędów lub w ich rozwidleniach. Dość duże o średnicy 3 do 6 cm (u odmian uprawnych czasem jeszcze większe), bezwonne (u części odmian uprawnych pachnące) i pięciokrotne. Działki kielicha wąskotrójkątne lub wąskojajowate. Korona lejkowata, z płatkami na końcu rozpostartymi, barwy różowej lub białej (u odmian rozmaicie ubarwione). W gardzieli korony 5 łuseczek. Słupkowie tworzą dwie okazałe zalążnie zawierające liczne zalążki. Otacza je okółek 5 pręcików z długimi (ok. 8 mm), owłosionymi łącznikami. Owoc złożony z dwóch wydłużonych, walcowatych i osiągających od 12 do 23 cm długości mieszków, drewniejących, rozpadających się po dojrzeniu. Owoce zawierają liczne, brązowo owłosione nasiona.

Roślina ozdobna uprawiana od czasów starożytnych (przedstawiona została np. w Pompejach). W uprawie znanych jest ok. 400 odmian ozdobnych, w tym z kwiatami pachnącymi, półpełnymi i pełnymi oraz rozmaicie zabarwionymi kwiatami, w tym dwubarwnymi. W klimacie ciepłym gatunek uprawiany jest w formie nieformalnych żywopłotów, często zwłaszcza w obszarach o małych opadach. W klimacie umiarkowanym gatunek uprawiany jest jako roślina doniczkowa w mieszkaniach oraz w oranżeriach, szklarniach, rzadziej w ogrodach (znosi niewielkie mrozy). Dawniej był bardzo popularny. Jeżeli roślina jest właściwie uprawiana rosnąć może bardzo długo. Roślina lecznicza. W starożytnym Rzymie, Grecji i w Indiach oleander był używany do leczenia zaburzeń pracy serca. W lekospisach niemieckich w pierwszej połowie XIX wieku oleander zalecany był do leczenia malarii, przy napadach dreszczy i wysokiej gorączki. Preparaty z oleandra stosowano przy zaburzeniach rytmu serca i niewydolności mięśnia sercowego. Zewnętrznie stosowano go w przypadku wysypek i świerzbu. Zastosowanie lecznicze umożliwiała produkcja standaryzowanego w jednostkach zwierzęcych preparatu (Oleandri pulvis normatus) zawierającego 0,5% oleandryny. Ponieważ dostępność do preparatów standaryzowanych spadła, stosowanie oleandra uważane jest za niebezpieczne. Wskazuje się na brak materiału poznawczego dotyczącego skuteczności i mechanizmów działania preparatów z tego gatunku. W lecznictwie stosowane są inne środki glikozydowe, m.in. z silniej działającej naparstnicy. Surowiec zielarski: liść oleandra (Oleandri Folium, Nerii folium) zawiera 1–2% glikozydów nasercowych: oleandrygenina, digitoksygenina, neriagenina, adynerigenina, oleagenina i uzarygenina, poza tym glikozydy flawonoidów (neriina, rutyna), glikozydy pregnanu, triterpeny, saponiny, garbniki i olejek eteryczny. Działanie: Glikozydy nasercowe (kardenolidy) zwiększają siłę skurczów mięśnia sercowego obniżając tętno. Działanie potwierdzone dla oleandryny polega na hamowaniu pompy sodowo-potasowej, powodując zwiększenie stężenia jonów Ca2+ w komórkach mięśnia sercowego.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:50:15]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986425. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.