Wirtualny atlas roślin: Sosna giętka / Pinus flexilis

Sosna giętka (Pinus flexilis E. James) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna giętka występuje w stanie dzikim w Górach Skalistych w Kanadzie i USA. Obszar jej występowania rozciąga się od kanadyjskiej Alberty i południowo-wschodniej Kolumbii Brytyjskiej aż po Nowy Meksyk, Arizonę i południową Kalifornię. Populacje tej sosny można spotkać także na zachodnich terenach Dakoty Północnej, Dakoty Południowej i Nebraski. Odmiana var. reflexa występuje również w kilku miejscach w Meksyku (Chihuahua, Coahuila i na południu Nuevo León). Szacuje się, że najstarsze egzemplarze żyją około 1670 lat.

Pokrój drzewo małych lub średnich rozmiarów. Korona stożkowata, z czasem zaokrągla się. Przy granicy drzew może przybierać formy karłowate. Liście igły zebrane w po 5 na krótkopędach, długości 3–7 cm, grubości 1–1,5 mm, ciemnozielone i gładkie. Pień osiąga najczęściej 12–15 m wysokości, sporadycznie do 26 m, oraz 60–90(200) cm średnicy. Ze względu na długotrwałe wystawienie na silne wiatry gałęzie i pień często są powykrzywiane. Kora jasnoszara, delikatnie spękana, z wiekiem staje się ciemnobrązowa. Szyszki szyszki męskie elipsoidalne do cylindrycznych, długości ok. 15 mm, początkowo zielone lub żółte, potem rudawo-fioletowe, z czasem brązowieją. Zlokalizowane są blisko szczytu gałązki, ułożone w nieregularne spirale. Szyszki żeńskie wyrastają krótko po męskich, zielone lub czerwone, aż do odcieni purpurowych. Są cylindryczne, początkowo po zapyleniu zielone, dojrzewając stają się żółte i błyszczące, z czasem jasnobrązowe, o długości 7–15 cm, żywiczne. Nasiona brązowe, o długości 10–15 mm, bez skrzydełka lub ze śladowym.

Biologia i występowanie

Drzewo długowieczne, wolno rosnące, zimozielone, jednopienne. Szyszki męskie dominują w dolnej części korony, żeńskie w górnej. Pylenie od czerwca do lipca. Do zapłodnienia dochodzi ok. 13 miesięcy po zapyleniu, po czym na przełomie września i października szyszki nasienne dojrzewają i uwalniają nasiona, opadając wkrótce potem. Drzewa obradzają obficie co 2–4 lata, produkując średnio 10800 nasion na 1 kg. Nasiona rozsiewane są głównie przez gryzonie i ptaki. Najważniejszą rolę odgrywa orzechówka popielata (Nucifraga columbiana), która może przenosić do 125 nasion jednorazowo, na odległość ponad 20 km od macierzystego drzewa. Zakopuje po 1–5 nasion w ziemnym schowku, na głębokości 2–3 cm. Igły pozostają na drzewie przez 5–6 lat. Liczba chromosomów: 2n=24. Na północnych obszarach występowania rośnie na suchych stokach, blisko dolnej granicy lasu. Im dalej na południe, tym zajmuje wyżej położone stanowiska, sięgając górnej granicy lasu. Rozpiętość wysokości od 870 m n.p.m. w Dakocie Północnej do ok. 3810 m w Kolorado. Występuje głównie w strefie klimatu kontynentalnego, tylko niewielkie populacje we wschodnim Oregonie i Idaho są pod wpływem klimatu morskiego znad Pacyfiku. Rośnie na różnych glebach: pochodnych wapienia, piaskowca, granitu, kwarcu. Porasta łagodnie pofalowane wzgórza i strome urwiska, toleruje porywiste wiatry zarówno na dolnej jak i górnej granicy lasu. Lubi stanowiska nasłonecznione, niezbyt dobrze toleruje zacienienie. Tworzy czysto-gatunkowe lasy iglaste lub lasy mieszane. Towarzyszy takim gatunkom jak: Picea engelmannii, Abies lasiocarpa, Pinus albicaulis, Pinus aristata, Pinus longaeva, jedlica, topola, Pinus contorta, Pinus ponderosa. Korzenie drzewa wchodzą w związek mikoryzowy z klejówką Gomphidius smithii.

Stosowana była do wyrobu stempli kopalnianych, podkładów kolejowych i słupów. W porównaniu z innymi, bardziej poszukiwanymi gatunkami sosny, wyrąb prowadzony rzadko, ze względu na poskręcane i żywiczne drewno. Nasiona były czasem wykorzystywane przez rdzennych Amerykanów jako pożywienie, m.in. przez północne szczepy Szoszonów.

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LR/lc (lower risk/least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia. Po ponownej ocenie w 2011 r. klasyfikację tę utrzymano i opublikowano w roku 2013. Odmiana Pinus flexilis var. reflexa znana jest tylko z pięciu lokalizacji, gdzie zajmuje łącznie 2 tys. km², i została uznana za bliską zagrożeniu (kategoria NT, near threatened). Liczebność populacji całego gatunku maleje.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:17:55]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72326957. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.