Wirtualny atlas roślin: Prawoślaz lekarski / Althaea officinalis

Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis L.) – gatunek rośliny zielnej należący do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego. W Polsce jest kenofitem, jako gatunek dziko rosnący występuje na niżu, jest także uprawiany.

Pokrój roślina o wysokości do 1,5 m. Cała roślina jest owłosiona miękkimi, szarymi włoskami. Liście ulistnienie skrętoległe. Liście posiadają długie ogonki i mają około 7–10 cm długości. Blaszka jest kształtu sercowatego lub jajowatego z 3–5 płytkimi klapami i brzegiem karbowanym bądź ząbkowanym. Unerwienie dłoniaste. Ogonki i obydwie powierzchnie blaszki są szarawozielone i gęsto owłosione. Kwiaty różowe, dość duże, umieszczone głównie na wierzchołku łodygi w kątach liści, pojedynczo lub po kilka. Są to kwiaty promieniste, 5-krotne, a ich liczne pręciki zrośnięte są nitkami w rurkę wokół słupka. Owoce rozłupnie rozpadające się na liczne ciemnobrunatne, nerkowate i płaskie rozłupki.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do sierpnia. Siedlisko: solniska, murawy, łąki, rowy. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Agropyro-Rumicion crispi.

Surowiec zielarski Korzeń prawoślazu (Althaeae radix, Althaeae radice) i liść prawoślazu (Althaeae folium). W korzeniu występuje śluz jako główny składnik czynny (5-10%), pektyny (ponad 10%), skrobia, sacharoza (około 10%), olej tłusty, związki białkowe, asparaginę i betainę, lecytynę, składniki mineralne i inne. W liściu – śluz sięgający zawartości nawet 10%, olejek lotny, kwasy organiczne, związki flawonowe, skopoletyna i inne. Działanie Surowce używane do wyrobu preparatów przeciwkaszlowych jako środki powlekające, łagodzące, osłaniające. Pomagają w stanach zapalnych przewodu pokarmowego – podrażnieniach, uszkodzeniach nabłonka, wrzodach żołądka, nadkwaśności, zaparciach, w schorzeniach górnych dróg oddechowych takich jak nieżyt oskrzeli i gardła z kaszlem. Ze względu na brak składników silnie działających i przyjemny smak często stosowane w pediatrii. Zewnętrznie w postaci kataplazmów do okładów zmiękczających. Ostatnio wykazano, że śluz zawarty w korzeniach i liściach przy podaniu pozajelitowym wywiera działanie hipoglikemiczne. Zbiór i suszenie Roślina ta uprawiana jest do celów farmaceutycznych. Korzenie uzyskuje się z roślin dwuletnich na jesieni. Bezpośrednio po zbiorze korzeń jest zazwyczaj pozbawiony kory pierwotnej, jest to korzeń prawoślazu tzw. okorowany. W celu zachowania jasnej barwy korzeń okorowany powinien być suszony w temperaturze 40 °C. Liście łodygowe zbierane są przed kwitnieniem i suszone na powietrzu w cieniu.
Sztuka kulinarna: sproszkowane korzenie podgrzewane z cukrem tworzą delikatną, słodką masę, stosowaną w cukiernictwie (pianka marshmallow). Zawierają skrobię, pektyny, asparaginę, sole mineralne, garbniki, betainę. Roślina ozdobna. Czasami (rzadko) jest uprawiany w celach ozdobnych. W uprawie wymaga gleby głębokiej, dobrze nawożonej i wilgotnej.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 19:22:36]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=73074128. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.