Wirtualny atlas roślin: Zawilec żółty / Anemone ranunculoides

Zawilec żółty (Anemone ranunculoides L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w niemal całej Europie z wyjątkiem zachodnich i południowych krańców oraz w Azji na Kaukazie, w Azji Mniejszej i zachodniej Syberii. W Polsce rozpowszechniony, ale rzadziej spotykany od zawilca gajowego i w niektórych regionach jest rzadki, np. na północnym wschodzie, w świętokrzyskim i lubelskim.

Pokrój roślina wieloletnia wysokości do 25 cm z pełzającym poziomo, ciemnobrunatnym kłączem i wzniesioną, nierozgałęzioną łodygą. Liście pojedynczy liść odziomkowy i trzy liście łodygowe wyrastające w postaci podkwiatowego okółka. Liście te są siedzące, trójsieczne, o odcinkach trójwrębnych, na brzegu grubo i nierówno ząbkowane. Kwiaty na szypułkach ze szczytu łodygi wyrasta zazwyczaj 1 lub 2. Płatki okwiatu, zazwyczaj w liczbie 5, od spodu słabo owłosione są żółte. Słupki i pręciki są liczne. Owoce owłosione, szorstkie niełupki, tworzące przewisający owoc zbiorowy.

Biologia i występowanie

Bylina, geofit ryzomowy. Kwitnie od marca do kwietnia, rzadziej do maja. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie. Kwiat zapylany jest przez owady, głównie błonkówki, ale może być również samopylny. Nie wykształca miodników, ale wytwarza dużo pyłku. Kwiaty w czasie dnia obracają się za słońcem, w nocy i w czasie złej pogody zamykają się. W rozprzestrzenianiu nasion znaczący udział mają prawdopodobnie mrówki. Rozwija się na wilgotnych glebach zasobnych w węglan wapnia. Rośnie w cienistych lasach liściastych, w zaroślach, nad strumieniami. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Fagetalia sylvaticae. Cała roślina jest lekko trująca. Jak wszystkie jaskrowate, wytwarza trujący glikozyd ranunkulinę o piekącym smaku. Działa ona drażniąco na błony śluzowe i skórę, powoduje mdłości, biegunki, krwawienia i podrażnienia skóry. Ziele zawiera także saponiny. W stanie surowym roślina jest trująca dla zwierząt, ale po wysuszeniu traci własności trujące i może być zjadana w sianie przez bydło domowe.

Roślina ozdobna, przydatna do obsadzania słonecznych skarp, tarasów oraz kamienistych rabat. Kwitnie przez długi okres od wiosny do wczesnego lata. Najlepiej rośnie na podłożu próchnicznym, o odczynie zasadowym i zasobnym w wodę. Można go rozmnażać z nasion, które wysiewa się zaraz po zbiorze, lub przez podział kłącza późną jesienią lub bardzo wczesną wiosną.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-05-23 12:55:23]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=76505996. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.