Mierznica czarna Ballota nigra

Mierznica czarna (Ballota nigra L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Występuje w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja), całej niemal Europie oraz w Azji Zachodniej,na Kaukazie i Zakaukaziu. W polskiej florze archeofit, pospolicie występujący na całym obszarze. Roślina po zasuszeniu czernieje i stąd pochodzi jej nazwa gatunkowa.

Łodyga wyraźnie czterokanciasta, podłużnie prążkowana, ciemnozielona lub czerwonawobrunatna, mniej lub bardziej owłosiona. Liście ulistnienie nakrzyżległe. Liście są szarawozielone, ogonkowe, blaszka jajowata lub okrągła i 2–4 cm szeroka. Brzeg jest nieregularnie karbowany, o nasadzie sercowatej lub klinowatej. Obie powierzchnie liścia pokryte są licznymi białawymi włoskami. Unerwienie jest pierzaste, wyraźne na dolnej powierzchni, lekko zagłębione na górnej. Kwiaty zebrane w gęste nibyokółki w kątach liści, na wyraźnych szypułkach. Kwiaty grzbieciste. Mają owłosiony, rurkowato-lejkowaty kielich o 10 wystających nerwach i rynienkowanych podłużnie ząbkach. Ma on długość 8–10 mm, ząbki kielicha 3–4 mm. Jasnoróżowa lub różowo-liliowa korona kwiatu ma długość 13–17 mm. Jej górna warga jest w częściowo owłosiona (owłosienie typu gwiazdkowego). Owoce rozłupki o długości do 2 mm.

Biologia i występowanie

Cechy fitochemiczne: Po zgnieceniu roślina wydziela nieprzyjemny zapach. Rozwój: Bylina, hemikryptofit lub chamefit. Przedprątne kwiaty kwitną od czerwca do września. Siedlisko: przydroża, pola uprawne (chwast), roślina ruderalna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Leonuro-Ballotetum. Jest podstawową rośliną żywicielską ekspansywnego pluskwiaka siedliszka sześcioplamego (Tritomegas sexmaculatus). Liczba chromosomów 2n=22.

Surowiec zielarski Ziele mierznicy czarnej (Ballotae nigrae herba) – wysuszone, kwitnące szczyty pędów. Zawiera m.in. olejek eteryczny (o niezbyt przyjemnym zapachu), garbniki, pektyny i kwasy organiczne. Działanie i zastosowanie Herbatka z ziela mierznicy czarnej (1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 15–20 minut, przecedzić i w razie konieczności pić 3 razy dziennie po 1/2 szklanki) to dość skuteczny lek, zalecany do stosowania w rozlicznych dolegliwościach nerwicowych i psychicznych – w depresji, stanach lękowych, neurastenii, w bezsenności, ogólnym wyczerpaniu psychicznym. Ponadto także w migrenie, przeziębieniu i grypie (ma bowiem działanie napotne). Zewnętrznie można stosować – jako środek łagodzący bóle reumatyczne i nerwobóle – okłady ze świeżego ziela mierznicy.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 19:55:42]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986036. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
    • barwa kwiatów
      • płatki różowe
      • płatki liliowe
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście sercowate
      • liście jajowate
      • liście najszersze przy końcu
      • liście klinowate
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga czterokanciasta
      • łodyga owłosiona
  • ogólne
    • roślina lecznicza
    • roślina ekspansywna
    • chwast
    • roślina użytkowa
    • bylina
    • roślina ruderalna
    • roślina żywicielska
    • Surowiec zielarski
    • status gatunku we florze Polski
      • archeofit
  • siedlisko
    • pola uprawne