Wirtualny atlas roślin: Ostrzeń pospolity / Cynoglossum officinale

Ostrzeń pospolity, ostrzeń purpurowy, psi język (Cynoglossum officinale L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych.

Łodyga wzniesiona, w górnej części rozgałęziona, dorastająca do 60 cm wysokości, szaro owłosiona. Liście obustronnie miękko owłosione. Dolne długoogonkowe jajowatolancetowate, o długości do 20 cm, górne podługowatolancetowate, siedzące. Kwiaty zebrane w gęste skrętki, te zaś z kolei tworzą wiechę złożoną z licznych skrętek i wyrastającą z kąta podługowatolancetowatej podsadki. Korona kwiatu czerwonawa lub brunatnoczerwona, lejkowata, złożona z pięciu okrągłych i zrośniętych dołem płatków. Wewnątrz korony osklepki z brodawkami, słupek i 5 pręcików o krótkich pylnikach. Kielich wełnisto owłosiony. Owoce rozłupnia, rozpadająca się na cztery rozłupki. Są jajowate, a ich brzegi i część środkowa jest zgrubiała i tworzy wypukły dysk. Na górnej i dolnej powierzchni haczykowate kolce, ponadto na dolnej jajowata płaszczyzna przyczepu.

Biologia i występowanie

Rodzimy obszar występowania obejmował niektóre obszary Europy i Azji. Jako gatunek zawleczony lub uciekinier z upraw szeroko rozprzestrzenił się w USA i południowej części Kanady. Zanotowano jego występowanie także w Panamie i kilku krajach Afryki. W Polsce jest dość częsty w całym kraju na niżu i w piętrze pogórza. Jego status we florze Polski jest nieznany; być może jest gatunkiem rodzimym, być może archeofitem. Rozwój Roślina dwuletnia, hemikryptofit. Roślina trująca. Kwitnie od maja do lipca. Nasiona przyczepiają się do sierści zwierząt i ubrania i w ten sposób są przez nie rozsiewane (ektozoochoria). Siedlisko Rośnie głównie w kserotermicznych siedliskach ruderalnych: na przydrożach, rumowiskach, wysypiskach, terenach kolejowych, na obrzeżach lasów i w zaroślach, pojedynczo, lub w niewielkich grupach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla SAll. Onopordenion. Genetyka Liczba chromosomów (2n = 24. Korelacje międzygatunkowe Na pędach ostrzenia pospolitego pasożytuje Golovinomyces cynoglossi wywołujący chorobę zwaną mączniakiem prawdziwym, a na liściach grzyb Ramularia cynoglossi wywołujący plamistość liści. Na pędach i liściach żeruje kilka gatunków chrząszczy (zwłaszcza ich larwy).

Jest rośliną miododajną o wydajności około 100-200 kg/ha oraz rośliną pyłkodajną, o średniej wydajności pyłkowej. Z tego względu bywa czasami przez pszczelarzy wysiewany na nieużytkach. Korzenie zawierają alkaninę i były dawniej wykorzystywane do barwienia. Świeże rośliny wydzielają nieprzyjemny zapach. Były dawniej używane do odstraszania myszy, które nie lubią tego zapachu. Dawniej był uznawany za roślinę leczniczą i stosowany przeciw krztuścowi, przy bólach zębów i reumatyzmie. Badania wykazały jednak, że wykazuje on działanie rakotwórcze i nie potwierdziły jego leczniczych własności. Z tego względu obecnie nie jest używany w lecznictwie. W krajach alpejskich młode liście były spożywane jako sałatka (mimo przykrej woni). Jednak odkąd odkryto jego trujące i rakotwórcze własności odradza się ich spożywania.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 21:19:40]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986198. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.