Goździk pyszny Dianthus superbus

Goździk pyszny (Dianthus superbus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Roślina rzadka w środowisku naturalnym. Od gatunku tego pochodzi wiele mieszańców uprawianych jako rośliny ozdobne.

Łodyga wzniesiona, prosta i rozgałęziająca się, zielonawa lub zielonosina. Wysokość 20–50 cm. Oprócz pędów kwiatowych tworzy również pędy płonne. Liście ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości 3–5 mm, jednonerwowe. Kwiaty duże, do 6 cm średnicy. W liczbie przeważnie od kilku do kilkunastu wyrastają na szczytach rozgałęzionej łodygi. Kielich sztywny, długości 20–28 mm i szerokości 3–4 mm, o działkach zrośniętych w rurkę, bladozielony lub różowy. Otoczony jest kilkoma łuskami podkwiatowymi o długości dochodzącej do ¼ długości kielicha. 5 płatków korony o kolorze od białego do różowego, pociętych dalej niż d połowy długości z niepodzieloną częścią środkową. Słupek z dwoma szyjkami. Owoc torebka otwierająca się 4-ząbkami. Nasiona miseczkowate o długości do 3 mm.

Biologia i występowanie

Występuje w Europie i Azji od Japonii poprzez Sachalin, południowo-wschodnią Azję, Syberię i Europę po Półwysep Iberyjski (tutaj ma tylko oderwane stanowiska w Pirenejach i Górach Kantabryjskich). W Europie rośnie głównie w północno-wschodniej i środkowej jej części, sięgając po Półwysep Bałkański i północną część Półwyspu Apenińskiego. W Polsce ma liczne stanowiska w województwach: dolnośląskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, warmińsko-mazurskim i lubelskim. W innych jest rozproszony, lokalnie bywa bardzo rzadki. W Karpatach jest rzadko spotykany w Beskidzie Makowskim, Niskim, Sądeckim, Wyspowym, Kotlinie Jasielsko-Krośnieńskiej, na Pogórzu Dynowskim i Wielickim. Bylina, hemikryptofit. Kwiaty wonne, przedprątne, kwitną od czerwca do września, zapylane są przeważnie przez motyle. Siedlisko: wilgotne łąki, torfowiska, skraje lasów. Najwyższe jego stanowisko w Polsce znajdowało się na polanie Molkówka (910 m n.p.m.) u podnóży Tatr, jednakże od dawna nie zostało potwierdzone. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla łąk trzęślicowych ze związku (All.) Molinion caeruleae. Liczba chromosomów 2n= 30. Tworzy mieszańce z: goździkiem brodatym, g. kartuzkiem, g. kropkowanym, g. kosmatym. Występuje w kilku podgatunkach: Dianthus superbus L. subsp. alpestris Kablík. ex Čelak. Dianthus superbus L. subsp. autumnalis Oberd. Dianthus superbus L. subsp. stenocalyx (Trautv. ex Juz.) Kleopow Dianthus superbus L. subsp. superbus – występuje m.in. w Polsce

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-09-05 00:10:22]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=64420805. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  • Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  • The Plant List. [dostęp 2017-02-26].
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  • Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe.Flora Polski. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
  • Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07]  (ang.).
  • Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  • Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki różowe
    • liczba płatków
      • płatków pięć
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście lancetowate
      • liście wąskie i wydłużone
      • liście równowąske
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga gałęzista
      • łodyga wzniesiona
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
  • ogólne
    • drzewo
    • roślina ozdobna
    • roślina chroniona
    • bylina
    • ścisła ochrona gatunkowa
    • roślina rzadka
    • tworzy mieszańce
  • siedlisko
    • Skraje lasów
    • Torfowisk
    • łąki
    • polany