Konitrut błotny Gratiola officinalis

Konitrut błotny (Gratiola officinalis L.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych (Plantaginaceae), dawniej umieszczany zwykle w trędownikowatych (Scrophulariaceae), czasem w osobno wyodrębnianej rodzinie Gratiolaceae. Zasięg gatunku obejmuje Europę południową, środkową i wschodnią, rejon Kaukazu i Azji środkowej. W Polsce gatunek dość rzadki zarówno na niżu jak i w niższych położeniach górskich.

Łodyga dęta, w górze czterokanciasta, w dole obła, wzniesiona, naga, pojedyncza lub gałęzista. Pod ziemią pełzające kłącze wytwarzające rozłogi. Liście ulistnienie nakrzyżległe, lancetowate, w górze na brzegu odlegle piłkowane, u nasady wpół obejmujące łodygę, gruczołowato kropkowane. Liście zaostrzone, z 3 nerwami, około 3,5 cm długie i 1 cm szerokie. Kwiaty wyrastają pojedynczo w kątach liści na szypułkach krótszych od przysadek. Są białe, jasnoróżowe, czerwonawo nabiegłe, z żółtą, długą rurką, w górze brunatnawą, wewnątrz owłosioną. Korona wargowa. Kielich o działkach lancetowatych, ogruczolonych, pręciki 4, w tym 2 zwykłe i 2 pręciki nitkowate, niedorozwinięte (prątniczki). Owoc jajowata torebka. Nasiona podłużne i pomarszczone.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października. Rośnie w miejscach wilgotnych – na łąkach, bagnach, przy rowach i na brzegach wód stojących lub wolno płynących. Preferuje glebę nieco wapienną. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Cnidion dubii. Cechy fitochemiczneKonitrut błotny jest rośliną trującą. W dawkach trujących konitrut wywołuje, poza silną biegunką, wysypki i wykwity skórne. Zawiera glikozyd gracjolinę działającą hemolitycznie, tj. rozpuszczającą czerwone krwinki, co wywołuje ostre zapalenie śluzówki żołądka i jelit u koni. Zwierzęta na pastwisku zwykle omijają konitrut z powodu jego gorzkiego smaku. Zatrucia u zwierząt występują tylko wtedy, gdy roślina ta występuje w sianie. Najbardziej wrażliwe na zatrucie konitrutem są konie, stąd jego polska nazwa.

W medycynie ludowej był stosowany jako środek przy chorobach skóry i hemoroidach.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 22:36:05]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986426. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
      • lipiec
      • sierpień
      • wrzesień
      • październik
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki różowe
      • płatki czerwone
      • płatki żółte
      • płatki brązowe
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście lancetowate
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga pełzająca
      • łodyga czterokanciasta
      • łodyga gałęzista
      • łodyga gładka
      • łodyga wzniesiona
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
    • powierzchnia owocu
      • pomarszczona
  • ogólne
    • roślina trująca
    • roślina lecznicza
    • roślina chroniona
    • roślina użytkowa
    • bylina
  • siedlisko
    • Brzegi wód
    • Pastwiska