Wirtualny atlas roślin: Malina właściwa / Rubus idaeus

Malina właściwa (Rubus idaeus L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny różowatych. W stanie dzikim występuje na znacznej części Azji oraz w niemal całej Europie, oprócz Portugalii i Islandii. W Polsce jest pospolity na całym obszarze. Jest uprawiany w wielu regionach świata. Maliny pojawiają się w źródłach ok. 300 r. p.n.e. Jako pierwszy raz uznał malinę za roślinę uprawną Palladius w IV w. n.e. Pierwsze uprawy malin znane są z przyklasztornych ogrodów i były wprowadzane od późnego średniowiecza, zaś w końcu XVIII w. pojawiły się pierwsze odmiany hodowlane.

Łodyga krzew dorastający do 2 m wysokości, z podziemnymi rozłogami. Pędy wydłużone rózgowato i łukowo zwieszone, pokryte kolcami. Liście 3-5-7 listkowe, z wierzchu nagie, pod spodem biało kutnerowato owłosione, boczne listki siedzące. Brzeg liścia ostro piłkowany. Liście pędów owocujących zawsze trójlistkowe (nie dotyczy nowych odmian owocujących na pędach jednorocznych). Kwiaty białe, zwisłe, zebrane w luźne grona albo wiechy. Kwitnie od maja do sierpnia. Roślina miododajna. Owoce składa się z licznych, czerwonych, rzadziej żółtych lub ciemnopurpurowych („czarne maliny”) puszysto owłosionych małych pestkowców zebranych w owoc zbiorowy, potocznie zwany „malinami”. W porze dojrzewania lekko oddziela się od stożkowatego dna kwiatowego (w przeciwieństwie do jeżyny). Nasiona o strukturze siatkowatej, pomarszczonej.

Biologia i występowanie

Krzew, nanofanerofit. Rośnie w lasach, zaroślach, ziołoroślach, na zrębach, na zboczach. Na niżu i w górach do 2000 m n.p.m. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Epilobietea angustifolii i zespołu roślinności Rubetum idaei. Roślina z dużymi wymaganiami glebowymi. Rośnie najlepiej na stanowiskach osłoniętych od słońca i lekko zacienionych. Preferuje luźne, niezbyt suche, żyzne i bogate w składniki pokarmowe gleby o lekko kwaśnym odczynie. Malina jest rośliną o dużej odporności na mrozy. Tworzy mieszańce z jeżyną popielicą (R. × pseudideus (Weihe) Lej.).

Roślina uprawna. Jest uprawiana jako krzew owocowy. Jej uprawa jest w Polsce dość rozpowszechniona. W uprawie znajduje się szereg odmian uprawnych będących mieszańcami międzygatunkowymi. Forma typowa i liczne odmiany owocują na pędach dwuletnich, od niedawna istnieją w uprawie odmiany owocujące na pędach jednorocznych. Sztuka kulinarna. Owoce są smaczne i pachnące, nadają się do spożycia zarówno na surowo, jak i na przetwory: soki, dżemy, konfitury. Ze względu na obecność związków purynowych powinni ich jednak unikać chorzy na podagrę oraz zapalenie nerek. U niektórych ludzi maliny wywołują uczulenie. U dziko rosnących malin owoce są bardzo często robaczywe. Roślina lecznicza: Surowiec zielarski: owoc Fructus Rubi idaei (Bacca Rubi idaei) bogaty w błonnik (6,7 g/100 g), polifenole, witaminy A, B1, B2, B3 i C, karotenoidy, tokoferole, wapń, magnez, miedź, potas, cynk, mangan, żelazo, selen, olejek eteryczny, pektyny, pochodne cyjanidyny, a także kwasy organiczne jak choćby: cytrynowy, jabłkowy i salicylowy, kwas asparaginowy (304 mg na 100 g) oraz kwas glutaminowy (195 mg na 100 g); także liście – Folium Rubi idaei – duża zawartość witaminy C (300 mg%), garbniki, kwasy organiczne, śluzy, żywice. Działanie: owoce mają działanie napotne i przeciwgorączkowe oraz ogólnie wzmacniające ze względu na zawartość witamin. Podobne działanie, lecz jeszcze silniejsze mają liście, które ponadto działają moczopędnie, żółciopędnie, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, ściągająco, oraz poprawiają przemianę materii. Napar z suszu owocowego i liści wykorzystuje się w stanach gorączkowych. Występujący w malinach kwas elagowy wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i przeciwwirusowe. Według Pulsu Biznesu w roku 2012 ze zbiorem 127 tys. ton Polska była największym producentem malin na świecie. Dane FAO za rok 2012 podają, że największym producentem jest Rosja ze 133 tys. ton rocznie, a następnie Polska ze średnim plonem 127 tys. ton.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 01:31:22]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985358. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.