Wirtualny atlas roślin: Uczep trójlistkowy / Bidens tripartita

Uczep trójlistkowy (Bidens tripartita L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje na rozległych obszarach strefy umiarkowanej półkuli północnej – w całej Europie, Azji (z wyjątkiem Półwyspu Arabskiego i Indyjskiego, ale obecny jest w krajach Azji Południowo-Wschodniej sięgając nawet po Nową Gwineę. Rośnie także w Algierii w północnej Afryce oraz w Ameryce Północnej (na południu po Teksas). W Polsce jest pospolity na obszarze całego niżu i w niższych położeniach górskich.

Pokrój roślina zielna o łodydze osiągającej od 10 do 90 cm (wyjątkowo do 120 cm. Łodyga jest słabo bruzdowane, ciemnozielona lub czerwonofioletowa, zwykle silnie rozgałęziona i naga, rzadziej delikatnie owłosiona. Liście ulistnienie naprzeciwległe, liście zwykle 3-sieczne, czasem niektóre liście bywają 5-sieczne lub niepodzielone. Ogonki liściowe są stosunkowo krótkie i zawsze oskrzydlone, choć czasem wąsko. Odcinki liścia jajowato lancetowate do lancetowatych, ze szczytowym odcinkiem większym od bocznych. Brzeg blaszki jest grubo i odlegle piłkowany. Ząbki zakończone są kończykiem skierowanym ku wierzchołkowi liścia. Kwiaty zebrane we wzniesione lub zwisłe, żółtobrązowe koszyczki składające się wyłącznie z kwiatów rurkowatych (osiągających 4 mm długości), brak kwiatów języczkowatych. Średnica i wysokość koszyczków jest zbliżona i wynosi od 0,4 do 1,8 cm. Okrywę tworzy 5–8 listków zewnętrznych kształtu łopatkowato lancetowatego, zwykle dłuższych od koszyczka. Wewnętrzne listki okrywy jest zwykle 7 i są one jajowate, zaostrzone, błoniasto obrzeżone. Owoce odwrotnie jajowate, spłaszczone niełupki o długości zwykle 5–7 mm i szerokości 2–3 mm, zakończone 2 lub 3 ośćmi pokrytymi skierowanymi do tyłu zadziorkami.

Biologia i występowanie

Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do października. Owoce przyczepiają się do sierści zwierząt, piór ptaków lub ubrań ludzi i w ten sposób są rozsiewane (zoochoria, antropochoria). Liczba chromosomów 2n = 48. Rośnie na glebach mulistych na brzegach wód, zwłaszcza jezior, stawów i większych rzek, ale poza tym rośnie na wszelkich mokradłach i mokrych łąkach, wilgotnych stanowiskach ruderalnych, na przydrożach i przytorzach, rośnie też w uprawach rolnych jako chwast. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Bidentetea tripartiti.

Roślina wykorzystywana byłą jako lecznicza. Surowcem było ziele uczepu trójlistkowego Herba Bidentis tripartiti. Roślina zawiera flawonoidy, olejek eteryczny, taniny, związki goryczowe i śluz. Liście obfitują w witaminę C (do 465 mg %).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-05-23 12:49:35]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=76831146. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.