Wirtualny atlas roślin: Krokosz barwierski / Carthamus tinctorius

Krokosz barwierski (Carthamus tinctorius L.) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny astrowatych. Pochodzi z Bliskiego Wschodu i Indii.

Łodyga podłużnie bruzdowana, błyszcząca, białożółta, osiągająca do 1,3 m wysokości. Liście lancetowate, kolczastoząbkowane na brzegu i kolczasto zakończone, miękkie. Kwiaty zebrane w okazałe główkowate kwiatostany. Pomarańczowożółte lub czerwonawopomarańczowe, obupłciowe kwiaty rurkowate, promieniste, oddzielone od osadnika kwiatostanowego. Każdy kwiat posiada długą, nitkowatą rurkę długości około 1 cm, podzieloną na 5 równych, wąskich, lancetowatych łatek o długości ok. 5 mm. Z otworu rurki wystaje pusty walec utworzony przez zrośnięte żółte pylniki, w którym znajduje się nitkowato wykształcona szyjka słupka, zgrubiała blisko szczytu. Owoc niełupka.

Surowiec zielarski: Kwiat krokosza (Carthami flos) – wysuszony kwiat o zawartości minimum 1,0% flawonoidów w przeliczeniu na hiperozyd. W pseudomedycynie ekstrakt wykorzystywany jest do pobudzenia wzrostu włosów, mimo braku potwierdzonej skuteczności u ludzi, a udowodnionym negatywnym wpływie na płodność zarówno kobiet jak i mężczyzn. W doświadczeniu na myszach potwierdzono zdolność ekstraktu etanolowego do stymulowania wzrostu włosów. Ekstrakt alkoholowy wykazuje silne działanie hamujące na aktywność 5α-reduktazy u myszy, enzymu odpowiedzialnego za metabolizm steroidów. Tłumaczy to poprawę wyglądu włosów oraz zwiększenie ilości mieszków włosowych gryzoni.
Gatunek uprawiany już w starożytności jako roślina farbierska i oleista. W starożytnym Egipcie używana do wyrobu tłustej szminki. W średniowiecznej kuchni europejskiej prawdopodobnie był używany jako barwnik spożywczy, zastępujący droższy szafran. W Europie rozwój plantacji nastąpił w XVII wieku. Roślina uchodziła, obok indygowca, za źródło najlepszego barwnika roślinnego – zawartej w płatkach korony kwiatów kartaminy, zwanej też hiszpańską czerwienią. Kwiaty stosowano także jako lek pobudzający, przeczyszczający i wykrztuśny. Owoce pozbawione łupin zawierają nieco ponad 50% oleju kartamusowego używanego do celów spożywczych oraz do wyrobu mydeł, pokostu i laku.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 20:38:07]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985653. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.