Wirtualny atlas roślin: Buławnik czerwony / Cephalanthera rubra

Buławnik czerwony (Cephalanthera rubra (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).

Łodyga ma wysokość do 70 cm, jest lekko pogięta, dołem naga, górą gruczołowata. Wyrasta z obłego, często niemal pionowo rosnącego kłącza. Liście 5-9 na łodydze, jajowatolancetowate i ostro zakończone. Dolne mają długość do 12 cm i szerokość do 5 cm. Kwiaty kwiatostan luźny, wielostronny kłos o długości 3-21 cm. Dolne przysadki mają długość 17-25 mm, szerokość 2,5-3,5 mm i są dłuższe od zalążni. W kłosie są 2-24 duże, otwarte kwiaty bez szypułek o barwie czerwonoliliowej, rzadko białe. Boczne zewnętrzne listki okwiatu mają długość 16-23 mm, szerokość 6-7,5 mm i są jajowatolancetowate. Pozostałe listki okwiatu tworzą wraz z warżką rurkowate wejście do kwiatu. Warżka bez ostrogi biała i czerwono obrzeżona, podzielona i częściowo zakryta. Jest dwuczłonowa, a jej pierwszy człon ma długość większą od szerokości. Zalążnia skręcona, siedząca i omszona. Pylnik stojący na prętosłupie, wolny. Owoc wzniesiona na krótkim trzonku torebka o długości 15-30 i szerokości 5,9-9 mm zawierająca liczne i bardzo drobne nasiona.

Biologia i występowanie

Występuje na obszarach klimatu umiarkowanego w Europie, Afryce Północnej i Azji Zachodniej. Południowa granica zasięgu przebiega przez Maroko (Atlas Wysoki), Algierię, wyspy Kreta i Cypr, północno-wschodnią Syrię po Iran, północna – przez południową Skandynawię. W Polsce roślina rzadka i z tendencją do zmniejszania liczebności. Notowano ją na około 300 stanowiskach, w 2002 r. potwierdzono występowanie na ok. 150. Najwięcej stanowisk jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej oraz na niżu – w Puszczy Białowieskiej, na terenie Warmii i Mazur oraz w Wolińskim Parku Narodowym. W polskich Karpatach notowany był tylko na 6 stanowiskach, jednakże w ostatnim trzydziestoleciu potwierdzono jego występowanie tylko na jednym stanowisku, na Machowej Górze na Pogórzu Śląskim. Rozwój Bylina, geofit. Kwitnie od maja do lipca. Jest allogamiczny, zapylają go owady z rodzajów: Chelostoma (głównie Chelostema campanularum i Ch. fuliginosum) i Dufourea. Kwiaty zwabiają owady barwą i kształtem, jednakże nie wytwarzają nektaru. Owoce zawiązują się tylko na niewielkiej procentowo liczbie kwiatów. Siedlisko Rośnie w widnych lasach liściastych, głównie buczynach, niekiedy również w dąbrowach i grądach. Jest gatunkiem ciepłolubnym, preferującym żyzne gleby o odczynie zbliżonym do obojętnego, z wapiennym podłożem. W Europie jego zasięg pionowy wynosi 0-2400 m n.p.m. W Polsce najwyżej położone z nich znajdowało się na Nosalu (ok. 1100 m n.p.m.). Jego populacje w Polsce zazwyczaj składają się z kilkunastu osobników, jedynie na stanowisku w okolicach Leżajska było około 250 pędów kwitnących i 50 płonnych. Fitosocjologia Gatunek charakterystyczny dla Ass. Cephalanthero rubrae-Fagetum. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 36. Tworzy mieszańce z: buławnikiem wielkokwiatowym i buławnikiem mieczolistnym.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 20:44:11]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985965. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.