Wirtualny atlas roślin: Dereń kwiecisty / Cornus florida

Dereń kwiecisty (Cornus florida L.) – gatunek krzewu z rodziny dereniowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, występuje głównie we wschodniej części kontynentu, od południowych części stanu Maine w USA i prowincji Ontario w Kanadzie do północnej części Florydy i wschodniej części Teksasu. Ponadto rozproszona populacja naturalnie występuje także w Meksyku w stanach Veracruz i Nuevo León. Do Europy (Anglii) sprowadzony dosyć wcześnie bo już w 1731, lecz w dalszym ciągu nie jest rośliną powszechną w uprawie. W Polsce, ze względu na przemarzanie, gatunek jest bardzo rzadko spotykany, głównie w ogrodach botanicznych. Po raz pierwszy w Polsce uprawiany był w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie (1808).

Pokrój drzewo lub wysoki krzew dorastający do 10 m wysokości, w ojczyźnie rzadko do 15 m. Rośnie wolno, 10-letnie drzewo ma nie więcej niż 5 m wysokości. Pokrój szeroki, roślina jest często szersza niż wyższa, często nieregularna. Pień często jest wielokrotny, pojedynczy osiąga do 30 cm średnicy. Pędy pędy cienkie, czasem powyginane, młode zielone, pokryte siwobiałym nalotem, starsze zielono-brązowe. Liście jajowato–eliptyczne, do 15 cm długości, z 5–7 parami nerwów, gładkie, z wierzchu ciemnozielone, spodem białawe. Po obu stronach pokryte przylegającymi włoskami. Jesienią przebarwiają się na kolor czerwono-karminowy do fioletowego. Kwiaty rozwijają się przed liśćmi. Są obupłciowe, drobne, zielonkawe lub żółtawe, zebrane w drobne główkowate kwiatostany o średnicy ok. 12 mm. Cztery okazałe podsadki pod kwiatostanem to rozrośnięte najbardziej zewnętrzne pary łusek „cebulkowatych” pączków kwiatostanowych, odwrotnie jajowate i na szczycie wykrojone. Pojedyncza podsadka ma około 3 cm długości (do 5 cm) i 2,5 cm szerokości. Barwa biała do czerwonej w zależności od odmiany. Rośliny kwitną przez około dwa tygodnie, w kwietniu i maju w zależności od lokalizacji. Owoce pestkowce o cylindrycznym kształcie i długości ok. 1 cm, o szkarłatnej barwie i połyskującej powierzchni, skupione po 2–10, lecz nie zrośnięte. Owoce często pozostają na drzewie w zimie. Okazy uprawiane w Europie środkowej nie owocują.

Biologia i występowanie

Roślina nie lubi gleb wapiennych i ubogich w składniki pokarmowe. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, przepuszczalnych, niezbyt zbitych o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie. Źle reaguje na niedobory wody. Jest dość wrażliwa na mróz i w warunkach środkowoeuropejskich kwiaty są często uszkadzane. Według klasyfikacji stref mrozoodporności zaleca się uprawę w strefach 6b–9a. Znanych jest około 100 odmian uprawnych. Poniżej najczęściej spotykane, pogrupowane w zależności od najbardziej charakterystycznych cech: Wielkokwiatowe 'Barton' – bardzo efektowna biała odmiana, lecz głównie na ciepłe stanowiska. 'Cloud 9' – wcześnie i obficie kwitnie, drzewo dorasta do 4,5 m wysokości i 6 m szerokości. 'Junior Miss' – odmiana odporna na plamistość liści, podsadki duże, różowe. 'Spring Grove' – bardzo obficie kwitnie ze względu na potrójna liczbę pąków na końcach pędów. 'Spring Time' – wyróżniają ją kwiatostany o bardzo dużych podsadkach, duża wytrzymałość na mróz. Różowe lub czerwone kwiaty C. florida f. rubra – różowe kwiaty i czerwone liście jesienią. Forma dość często obecna wraz z okazami typowymi na stanowiskach naturalnych.'Cherokee Chief' – różowe do czerwonych podsadki kwiatów, czerwone liście jesienią, wymiary drzewa – 6 m wysokości x 6 m szerokości. 'Cherokee Sunset™' – kwiatostany ciemnoróżowe, liście żółto obrzeżonymi. 'Red Beauty' – czerwone podsadki i kompaktowy charakter wzrostu. Ulistnienie z przebarwieniami 'Cherokee Daybreak™' – białe kwiaty, brzeg liści z białą obwódką. Liście odporne na poparzenia słoneczne. 'Cherokee Sunset™' – kwiaty ciemnoróżowe do jasnoczerwonych, liście zielone z żółtą obwódką, jesienią przebarwiają się na czerwono. 'First Lady' – liście z żółtą lub białą obwódką, kwiaty białe. 'Welchii' – zielone liście z różowymi przebarwieniami i wrażliwe na upał, kwiaty białe. Nietypowy charakter wzrostu 'Compacta' – bardzo powolny charakter wzrostu. 'Fastigiata' – odmiana biało kwitnąca, charakterystycznie wzniesione gałęzie. 'Pendula' – nieregularny pokrój korony ze zwisającymi gałęziami. 'Pygmaea' – wzrost karłowy, korona kulista, kwiaty biało kwitnące. 'Salicifolia' – odmiana wolnorosnąca, kształt korony kulisty, liście wąskie jak u wierzby. Nie kwitnie.

Roślina uprawna Sadzona w parkach, wzdłuż dróg jako roślina ozdobna, zarówno ze względu na bardzo obfite i spektakularne wiosenne kwitnienie jak i na charakterystyczny wygląd liści oraz interesującą barwę jesienią. Surowiec drzewny Jest to jeden z najtwardszych i niezniszczalnych gatunków drewna. Wytwarza się często z niego elementy wymagające wytrzymałości np. czółenka w tkalniach, wielokrążki, oprawy do narzędzi, czy nawet główki kijów golfowych. Indianie z derenia kwiecistego w przeszłości często wytwarzali groty do strzał. Roślina lecznicza W medycynie indiańskiej aromatyczna kora i korzenie stosowane jako lekarstwo na malarię (zawierają alkaloid o nazwie cornin). Ponadto Indianie z korzeni pozyskiwali czerwony barwnik a początek kwitnienia wyznaczał termin przygotowania gleby, natomiast koniec sadzenie kukurydzy.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 21:10:01]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72327743. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.