Wirtualny atlas roślin: Karczoch zwyczajny / Cynara scolymus

Karczoch zwyczajny, k. hiszpański, kard (Cynara cardunculus) – gatunek wieloletniej rośliny zielnej należący do rodziny astrowatych. Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego – z Europy Południowej, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej (od Maroko po Libię). Jest szeroko rozprzestrzeniony jako gatunek uprawiany, w wielu obszarach o ciepłym klimacie rośnie także jako dziczejący, w tym inwazyjny na obu kontynentach amerykańskich i w Australii.

Łodyga dorasta do około 2 m. Liście szerokość do 30 cm i długość do 70 cm. Blaszka liściowa głęboko wcinana w górnej części po obu stronach aż do ogonka, który ma 1–2 cm długości. W dolnej części liść staje się pierzasty. Wszystkie odcinki liścia mają wyraźnie ząbkowane brzegi i zaostrzony szczyt. Kolców brak. Górna powierzchnia blaszki jest zielona, z drobnymi białawymi włoskami okrywowymi. Dolna powierzchnia jest jasnozielona lub biała i gęsto owłosiona długimi, splątanymi włoskami. Ogonek i główne nerwy są płaskie na górnej powierzchni. Na powierzchni dolnej są wyraźnie wypukłe i podłużnie prążkowane. Kwiaty zebrane w kuliste kwiatostany, złożone z fioletowych kwiatów (przypominających kwiaty ostu) otoczonych łuskowatymi liśćmi o mięsistych nasadach.

Surowiec zielarski Liść karczocha (Cynarae folium) – cały lub rozdrobniony, wysuszony liść. Surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0,8% kwasu chlorogenowego. Zawiera liczne kwasy fenolowe, pochodne kwasu kawowego i chinowego, cynarynę. Charakteryzuje się dużą zawartością składników mineralnych (potasu, sodu i fosforu), witaminy C, błonnika, polifenoli, flawonów, inuliny i hydroksycynamonianów – pochodnych kwasu kawoilochinowego. Działanie Z karczochów produkuje się preparaty znajdujące szczególne zastosowanie w leczeniu i długotrwałej profilaktyce podwyższonego poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Karczoch jest również źródłem flawonoidów (luteolina, apigenina). Ekstrakt z liści karczocha ma właściwości hepatoprotekcyjne, przeciwdrobnoustrojowe oraz redukujące poziom cholesterolu. Wykazano silne działanie przeciwutleniające ekstraktu z karczocha. Działa także przeciw integrazie HIV. Posiada właściwości hipoglikemiczne, prebiotyczne i probiotyczne, wspomaga przepływ żółci w drogach żółciowych. Polifenole i flawonoidy zawarte w nalewce z liści karczocha wykazują bardzo silne działanie antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne. Ekstrakt z karczocha działa in vitro i in vivo szeroko przeciwnowotworowo, silnie wpływając na wzrost, migrację i inwazję w przypadku międzybłoniaka opłucnej.
Karczochy zawierają około 3% cukrów, 3% białka, tłuszcz i witaminę C. Wartość odżywcza karczochów nie jest duża, ale są cenione ze względu na zawartość cukru – inuliny – może być spożywany przez chorych na cukrzycę. Jest także polecany dla chorych ze schorzeniami wątroby.
Karczoch jest uważany za cenny dodatek do płynów oczyszczających skórę, toników, lotionów, kremów i maseczek kosmetycznych.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 21:19:16]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985421. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.