Soja warzywna Glycine max

Soja warzywna, s. owłosiona, s. zwyczajna, s. szorstka (Glycine max (L.) Merr.) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji. W Polsce jest rzadko uprawiana, czasami przejściowo dziczejąca.

Łodyga dorasta do 1 m wysokości. Liście złożone, trójlistkowe. Kwiaty motylkowate (grzbieciste) o barwie fioletowej. Owoce strąki szorstko owłosione. Zawierają 1-4 nasiona bogate w białko i tłuszcz. Są małe, owalne i mają różnorodne zabarwienie – od żółtego poprzez brunatne i zielone do czarnego.

Jest rośliną uprawną z grupy tzw. roślin strączkowych. Nasiona soi są bardzo ważnym surowcem do produkcji pasz i stanowią też cenny pokarm dla człowieka. Produkty spożywcze wytwarzane z soi są szczególnie chętnie włączane do diety przez wegetarian, jako alternatywa dla mięsa. Na bazie nasion soi wytwarza się takie produkty, jak: olej sojowy, mączka sojowa, kasza sojowa, mleko sojowe, tofu, tempeh, lecytyna. Preparaty z soi dodawane są do różnych przetworów, m.in. konserw mięsnych, wędlin – dodatek soi podnosi ich wartości odżywcze. Nasiona soi zawierają bardzo dużo w porównaniu z innymi roślinami, bo aż 30–50% białka, przy czym mają bardzo odpowiedni dla człowieka skład aminokwasów. Ponadto zawierają dużo tłuszczu (14–24%), oraz witaminy z grupy B. Historia uprawy: pochodzi z Azji, prawdopodobnie wyhodowana została z soi ussuryjskiej. W Chinach uprawiana była od 4 tys. lat. Obecnie 45% areału jej upraw znajduje się w USA, skąd pochodzi około 55% światowej produkcji. Pozostali najwięksi producenci soi to Brazylia, Argentyna, Chiny oraz Indie. W Polsce jest rzadko uprawiana, gdyż wymaga ona dużo ciepła i stałych umiarkowanych opadów. Na niewielką skalę uprawiane są odmiany dostosowane do klimatu, jaki panuje w Polsce. Choroby: wirusowe: mozaika soi, nekroza tytoniu na soi bakteryjne: bakteryjna ospowatość soi, bakteryjna plamistość soi wywołane przez lęgniowce i grzyby: antraknoza soi, chwościk soi, czarna zgnilizna korzeni soi, fomoza soi, fuzarioza soi, mączniak rzekomy soi, rizoktonioza soi, septorioza soi, zgorzel siewek. Jest najważniejszą na świecie rośliną oleistą. Otrzymywanego z jej nasion oleju używa się do sałatek, do smażenia, wyrobu ciast i produkcji margaryny. W przemyśle wytwarza się z niego mydło, farby i smary. Większość produkowanej soi stanowi soja transgeniczna. Udział soi GMO w ogólnoświatowej produkcji w 2008 roku wynosił 70% i stale wykazuje tendencję rosnącą.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 22:35:10]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72472534. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy łodygi
    • szacowana wysokość łodygi
      • od kolana do pasa (60 < x < 100 cm)
  • cechy kwiatów
    • barwa kwiatów
      • płatki fioletowe
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • strąki
    • kolor owoców
      • żółte
      • zielone
      • czarne
      • brązowe
      • białe
    • powierzchnia owocu
      • szorstka
      • owłosiona
  • ogólne
    • roślina jadalna
    • roślina użytkowa
    • roślina jednoroczna
    • warzywo