Wirtualny atlas roślin: Zaraza drobnokwiatowa / Orobanche minor

Zaraza drobnokwiatowa (Orobanche minor Sm.) – gatunek byliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). We florze Polski gatunek obecnie (2012 r.) klasyfikowany jest jako kenofit, wcześniej uważany był za gatunek rodzimy.

Łodyga wzniesiona, pojedyncza, gruba i mięsista o wysokości 10-50 cm. Liście bezzieleniowe, w postaci łusek wyrastających skrętolegle na łodydze. W jej dolnej części są liczne i jajowate, w górnej nieliczne, podługowate i zaostrzone. Kwiaty grzbieciste, siedzące. Kielich złożony z dwóch łatek. Korona ma długość 10-17 mm, jest biaława lub żółtawa i fioletowo żyłkowana. Jej rurka jest długości kielicha, lub nieco krótsza. Szczyt górnej wargi jest wyprostowany. Znamiona słupka ciemne, nitki pręcików słabo owłosione i wyrastające około 2-3 mm wyżej niż nasada korony. Gardziel korony jest dość wąska, a łatki górnej wargi zwrócone są do przodu. Owoc elipsoidalna i wydłużona torebka.

Biologia i występowanie

Występuje w Afryce Północnej, na Maderze, Wyspach Kanaryjskich, Europie Południowej i Środkowej oraz w Azji Zachodniej i na Kaukazie. Zawleczona została na Azory oraz do Ameryki Południowej (Kostaryka, Kolumbia, Chile). W Polsce występuje wyłącznie na południu, przede wszystkim w Karpatach. Obecnie występuje tylko na pojedynczych stanowiskach na Pogórzu Cieszyńskim, Strzyżowskim, Rożnowskim, w Beskidzie Małym, Kotlinie Sądeckiej, Beskidzie Niskim. Rozwój Bylina lub roślina dwuletnia, geofit, roślina pasożytnicza (pasożyt całkowity). W krajach o długim sezonie wegetacyjnym może jednak zdążyć wydać nasiona w ciągu jednego roku, może więc być również rośliną jednoroczną. Kwitnie od połowy maja do początku września. Jest owadopylna, kwiaty najczęściej zapylane są przez trzmiele i pszczoły. Według niektórych źródeł jest również samopylna. Nasiona bardzo drobne, rozsiewane przez wiatr. Jedna roślina wytwarza ich od kilkuset do kilku tysięcy. Charakteryzują się dużą żywotnością (powyżej 10 lat). Fitosocjologia Występuje w uprawach koniczyny oraz na suchych łąkach i w zaroślach. Pasożytuje na roślinach należących do różnych rodzin, m.in. astrowatych, bobowatych. Najczęściej pasożytuje na różnych gatunkach koniczyny. Liczebność populacji na danym stanowisku jest bardzo zmienna w poszczególnych latach. Np. na Grojcu obserwowano przez kilka lat populację licząca około 30 pędów, zaś w 2002 pojawiło się około 200 pędów. W 1995 na polu koniczyny w Czchowie na powierzchni kilkudziesięciu metrów kwadratowych pojawiło się kilkaset osobników. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 38.

W niektórych krajach, szczególnie tam, gdzie występuje jako gatunek zawleczony (np. w USA), staje się gatunkiem inwazyjnym. Obserwuje się masowe pojawy tego gatunku w uprawach roślin rolniczych, szczególnie na plantacjach koniczyny, rzepaku, słonecznika, tytoniu, bobu, pomidora. Jest tutaj chwastem powodującym duże straty w plonach.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-03-28 04:05:44]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62819172. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
The Plant List Orobanche minor. [dostęp 2011-03-30].
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-17].
Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.