Gnidosz okółkowy Pedicularis verticillata

Gnidosz okółkowy (Pedicularis verticillata L.) – gatunek rośliny zielnej należący do rodziny zarazowatych. Występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej, na północy sięgając swoim zasięgiem aż po Alaskę, Murmańsk i północną Syberię. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i jest tutaj dość częsty.

Łodyga wzniesiona, nierozgałęziona. Przeważnie z korzenia wyrasta po kilka łodyg blisko siebie. Mają wysokość 5–30 cm, są zielone i rzadko owłosione. Liście ulistnienie naprzeciwległe, lub okółkowe (3–4 liście w okółku). Liście odziomkowe mają ogonek krótszy od blaszki, łodygowe mają krótki ogonek rozszerzający się w nasadzie. Są jajowatolancetowate, pierzastodzielne, o blaszce 3–5(8) cm długiej. Poszczególne odcinki liścia są tępo zakończone i nierówno ząbkowane. Liście łodygowe podobne do odziomkowych, tylko mniejsze. Wyrastają do samego szczytu łodygi, również w części kwiatostanowej, jako przysadki. Górą przysadki są coraz mniejsze i coraz słabiej ząbkowane. Kwiaty zebrane w kwiatostan w postaci szczytowego grona. Kwiaty grzbieciste, dwuwargowe, prawie siedzące. Kielich rozdęty z 5, rzadziej 3 bardzo krótkimi ząbkami, pokryty długimi włosami i rozcięty na szczycie. Ząbek szczytowy jest większy od pozostałych. Purpurowoczerwona korona o długości 17–18 mm, naga. Jej górna, hełmiasta warga nie posiada ani ząbków, ani dzióbka. Pręciki 4, dwusilne, ich długie nitki są brodate na szczytach, a pylniki wyrastają poprzecznie do nitek. Owoce torebka o długości 1-1,5 cm zawierająca liczne eliptyczne nasiona o długości ok. 2 mm.

Biologia i występowanie

Rozwój Jest półpasożytem. Od roślin żywicielskich pobiera wodę z solami mineralnymi. Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia, zapylana jest wyłącznie przez trzmiele. Siedlisko Porasta murawy, hale, skalne półki i szczeliny, ziołorośla. Populacje liczą zwykle od kilkudziesięciu do kilkuset osobników. Roślina górska, występuje od regla dolnego po piętro alpejskie (aż po najwyższe szczyty), głównie w piętrze kosówki i piętrze alpejskim. Preferuje podłoże wapienne, ale jest umiarkowanym kalcyfitem i spotkać go można również na granicie. Fitosocjologia W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Seslerietea variae.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:03:32]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986196. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
      • lipiec
      • sierpień
    • barwa kwiatów
      • płatki czerwone
      • płatki purpurowe
    • kwiatostan
      • groniasty
        • prosty
          • grono
    • symetria kwiatu
      • grzbiecista
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście jajowate
      • liście lancetowate
    • ustawienie liści
      • naprzeciwległe
      • okółkowe
  • cechy łodygi
    • wygląd łodygi
      • łodyga owłosiona
      • łodyga wzniesiona
  • cechy owoców
    • rodzaj owoców
      • suche
        • torebki
  • ogólne
    • roślina chroniona
    • roślina górska
    • ścisła ochrona gatunkowa
  • siedlisko
    • murawy
    • Tatry