Wirtualny atlas roślin: Biedrzeniec anyż / Pimpinella anisum

Biedrzeniec anyż (anyż, anyżek) (Pimpinella anisum L.) – gatunek jednorocznej rośliny z rodziny selerowatych. Pochodzi, najprawdopodobniej, ze wschodnich obszarów basenu Morza Śródziemnego. Jego przodkiem, jako rośliny uprawnej, jest biedrzeniec kretycki (Pimpinella cretica Poir), pochodzący z wyżyn Iranu. Współcześnie biedrzeniec anyż występuje wyłącznie w uprawie; nie jest znany ze stanowisk naturalnych. W Polsce jest uprawiany (rzadko) i czasami, przejściowo, dziczejący (efemerofit).

Łodyga do 50 cm wysokości. Dęta (pusta w środku, w międzywęźlach), okrągła, płytko bruzdkowana. Rozgałęziona na 2/3 wysokości. Liście zmienne w zależności od umiejscowienia. Najniższe długoogonkowe, okrągławe, ząbkowane; środkowe również długoogonkowe, ale 3-5-sieczne, ząbkowane; górne liście siedzące, 2-3-krotnie pierzastosieczne lub niepodzielone. Kwiaty białe, płatki owłosione, odpadające, zebrane w płaskie baldachy, złożone z 5-10 szypułek; baldaszki 4-9-kwiatowe. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Obcopylne, miododajne. Owoc rozłupnia jest jajowata lub gruszkowata o bokach lekko spłaszczonych, żółtawozielona lub zielonawoszara, 3–5 mm długa i do 3 mm szeroka. Zwieńczona jest stylopodium z dwoma krótkimi, odgiętymi ostrymi końcami. Rozłupki są na szczycie przyrośnięte do ośki i połączone z płaską płaszczyzną spojenia i wypukłą powierzchnią grzbietową. ta ostatnia pokryta jest krótkimi włoskami o brodaweczkowanym naskórku, widocznymi przy użyciu lupy. Każda rozłupka ma 5 pierwotnych, przebiegających podłużnie żeberek, w tym 3 grzbietowe i 2 boczne żeberka słabo wystające i jaśniejszej barwy.

Najstarsze wzmianki o anyżu pochodzą z egipskiego papirusu Ebersa (1500 r. p.n.e.). W Polsce uprawiany jest od średniowiecza, kiedy to został sprowadzony przez benedyktynów.Surowiec zielarski Owoc anyżu (Anisi fructus) – cała, wysuszona rozłupnia, często z małym fragmentem cienkiej, sztywnej, lekko zgiętej szypułki. Surowiec zawiera nie mniej niż 2 ml/kg olejku eterycznego anyżowego. Działanie i zastosowanie Owoce działają wykrztuśnie (składnik syropów), rozkurczowo, moczo- i wiatropędnie, także pobudzają laktację. Działają także w niewielkim stopniu przeciwbakteryjnie. Olejek anyżowy jest środkiem smakowym i aromatycznym, wykorzystywanym w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym i farmaceutycznym oraz spirytusowym (anyżówka). Działa: zewnętrznie odkażająco na skórę, toksycznie na pasożyty, odstraszająco na owady; wewnętrznie wykrztuśnie i rozkurczająco – do inhalacji, w pediatrii jako środek wiatropędny.
Wytłoki anyżowe oraz słoma stanowią cenny dodatek paszowy dla bydła zwiększający jego laktację.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:16:02]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72972431. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.