Babka pierzasta (Plantago coronopus L.) – gatunek rośliny z rodziny babkowatych (Plantaginaceae). Pochodzi z Europy, północnej Afryki oraz zachodniej Azji, ale rozprzestrzeniony został na wszystkie kontynenty z wyjątkiem Antarktydy. Na niektórych obszarach jest gatunkiem inwazyjnym. W Polsce na naturalnych stanowiskach uznawany jest za krytycznie zagrożony, a jednocześnie, jak w innych krajach Europy Środkowej, rozprzestrzenia się od końca XX wieku wzdłuż dróg. Gatunek dobrze znosi wysokie stężenia soli i spotykany jest na zróżnicowanych siedliskach wzdłuż wybrzeży morskich, a poza tym głównie na terenach pustynnych i na zasolonych przydrożach. Jest rośliną jadalną i ze względu na wzrost areału gleb zasolonych z powodu zmian klimatycznych, uznawany jest za gatunek o perspektywicznie dużym znaczeniu użytkowym. W uprawach tymczasem bywa uznawany za chwast i gatunek wskaźnikowy nadmiernego zasolenia. Roślina wykorzystywana bywa także jako lecznicza.
Babka pierzasta występuje na różnych siedliskach wzdłuż wybrzeży morskich – na słonych łąkach, ustabilizowanych wydmach (zwykle na ich obrzeżach sąsiadujących z solniskami), na klifach, w tym także w szczelinach skalnych tuż nad zasięgiem pływów, czasem w głębi lądu w miejscach otwartych i piaszczystych, na przydrożach, także jako chwast w uprawach i na pastwiskach, na odłogach i siedliskach ruderalnych. Z dala od wybrzeży rośnie zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego i w południowo-zachodniej Azji. Występuje tam na pustyniach piaszczystych i żwirowych, na brzegach i terenach zalewowych rzek i jezior, rzadziej na suchych zboczach. Zasiedla zwykle niższe położenia do 200 m n.p.m. w Ameryce Północnej, 350 m n.p.m. w Wielkiej Brytanii, ale w rejonie Morza Śródziemnego sięga w wielu miejscach ponad 1000 m n.p.m. z rekordem w marokańskim Atlasie Wysokim, gdzie babka ta znaleziona została na 3630 m n.p.m. W południowej części zasięgu rośliny rosnące na pustyniach Afryki i Azji w warunkach dłuższego dnia są z reguły większe i tworzą więcej nasion niż rośliny z północnej części zasięgu. Rośliny tego gatunku dobrze znoszą zarówno wysokie temperatury w okresie letnim (np. na pustyniach zachodniej Azji i północnej Afryki), jak i mrozy w okresie zimowym (obecne są w Norwegii i Grenlandii). Gatunek rozwija się na podłożach przepuszczalnych – piaszczystych i żwirowych, także na glebach inicjalnych, płytkich, tworzących się na skałach i w ich szczelinach. W przypadku zasypywania roślin przez piasek – pęd wydłuża się, umożliwiając rozwijanie się rozety liści na powierzchni gruntu. Odczyn gleby na stanowiskach jest zróżnicowany od pH 4,8 do 8,8, przy czym gatunek opisywany jest jako raczej preferujący siedliska zasadowe. Wymaga stanowisk w pełni nasłonecznionych, toleruje silną ekspozycję na wiatr i aerozol morski. Dobrze znosi okresowe susze i zasiedla stanowiska istotnie różniące się warunkami wilgotnościowymi. Nie szkodzi mu wysokie stężenie żelaza w podłożu. Jest halofitem fakultatywnym – znosi zarówno zwiększone zasolenie (do 30,1‰ NaCl), jak i utrzymuje się w miejscach niezasolonych. Jest także rośliną dobrze tolerującą wypas i wydeptywanie – może rosnąć na mocno zagęszczonym podłożu. Gatunek jest szeroko rozprzestrzeniony. Rodzimy obszar występowania obejmuje Azory, Wyspy Kanaryjskie, Afrykę Północną (od Maroka po Egipt i Erytreę), południową i zachodnią Europę oraz wybrzeża atlantyckie, Morza Północnego i zachodniej części Morza Bałtyckiego w północnej i środkowej Europie, południowo-zachodnią Azję po Uzbekistan i Pakistan na wschodzie. Jako gatunek introdukowany rośnie wzdłuż pacyficznych i atlantyckich wybrzeży Ameryki Północnej (odnotowany został także na Grenlandii), w Chile, Urugwaju i Brazylii w Ameryce Południowej, w Południowej Afryce, w Australii i Nowej Zelandii. Introdukowany został także do krajów Europy Środkowej takich jak: Austria, Węgry i Słowacja. Okoliczności zawleczenia gatunku są na ogół słabo udokumentowane, w obszarach śródlądowych Europy Środkowej rozprzestrzenianiu się gatunku sprzyja stosowanie soli podczas zimowego utrzymania dróg. Na inne kontynenty nasiona tego gatunku trafiły prawdopodobnie jako zanieczyszczenie nasion traw wysiewanych na pastwiskach. W Polsce gatunek był bardzo rzadki – znany tylko z kilku stanowisk w zachodniej części wybrzeża Bałtyku, zachował się w drugiej połowie XX wieku tylko na solniskach na Karsiborskiej Kępie w Świnoujściu. Na początku XXI wieku zaczął być spotykany na zasolonych poboczach dróg, początkowo w dużych miastach (w Gdańsku i Poznaniu), a później już na licznych stanowiskach wzdłuż dróg, zwłaszcza w zachodniej części kraju.
Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:22:30]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72986158. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.