Wirtualny atlas roślin: Pierwiosnek lekarski / Primula veris

Pierwiosnek lekarski, pierwiosnka lekarska (Primula veris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny pierwiosnkowatych. Występuje w całej Eurazji z wyjątkiem dalekiej północy. W Polsce częsty na niżu i w niższych położeniach górskich.

Łodyga głąbik kwiatowy wysokości do 40 cm. Liście pomarszczone, podługowatojajowate, ściągnięte w ogonek, spodem omszone. Kwiaty zebrane w wielokwiatowy baldaszek na szczycie głąbika. Kwiat o dzwonkowatym, bladozielonym kielichu i ostro zakończonych działkach. Korona złocistożółtego koloru z osklepkami i 5 pomarańczowymi plamkami w gardzieli. Ma średnicę do 2 cm i nieco wycięte na szczycie płatki. Owoce torebka krótsza od kielicha.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: świetliste lasy (szczególnie nadrzeczne łęgi), pastwiska, zarośla, wzgórza. Kwitnie wczesną wiosną, od marca do maja. W kwiatach występuje heterostylia, która utrudnia samozapylenie. Pręciki i słupek dojrzewają równocześnie, kwiaty zapylane są przez motyle (entomogamia).

Roślina ozdobna uprawiana w ogródkach, często jako mieszaniec z innymi gatunkami. Roślina lecznicza: Surowiec zielarski: cała roślina. Zbiór i suszenie: zbiera się w kwietniu i maju, suszy w temperaturze do 35 stopni. Działanie: ze względu na dużą ilość saponin napary i odwary z pierwiosnka pomagają przy leczeniu przeziębień, zapalenia gardła i krtani, grypy, zapalenia oskrzeli. Pomaga w leczeniu gruźlicy i pylicy płuc jako doskonały środek wykrztuśny. Kurację pierwiosnkiem zaleca się palaczom i osobom cierpiącym na reumatyzm. Okłady z odwaru zmniejszają obrzęki i bóle, przyśpieszają gojenie ran pooperacyjnych. Medycyna ludowa od wieków leczy odwarem z pierwiosnka migreny, bezsenność, napięcia nerwowe, dolegliwości miesiączkowe i okresu przekwitania. Wino z tego ziela zaleca się jako środek regulujący krążenie krwi. Pierwiosnek ma właściwości moczopędne, toteż jest stosowany do kuracji oczyszczających i odtruwających organizm. Napar z kwiatów dla dzieci: łyżkę suszu zalać szklanką wrzątku, przykryć, po kwadransie przecedzić i podzielić na trzy porcje. Podawać w ciągu dnia, po jedzeniu, jako środek wykrztuśny, lekko uspokajający, łagodnie nasenny lub na wzmocnienie. Odwar z korzeni i łodyg dla dorosłych: pół łyżki zmielonego suszu zalać szklanką wody, gotować przez 5 minut. Po przecedzeniu popijać po łyżce co 2-3 godziny we wszystkich opisanych wyżej przypadkach. Przeciwwskazania: skłonność do alergii i choroby przewodu pokarmowego jak choroba wrzodowa czy ostry nieżyt żołądka. Sztuka kulinarna: młode liście, bogate w witaminę C dodaje się do sałatek lub doprawia się nimi zupy. Młode kwiaty i pędy prymulki, surowe bądź gotowane, wymieszane z zieloną sałatą i cykorią są jedną z ulubionych potraw w Rosji i Wielkiej Brytanii.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2022-08-28 00:06:25]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=67900839. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.