Malina moroszka Rubus chamaemorus

Malina moroszka (Rubus chamaemorus L.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Obecnie spotyka się ją również pod nazwą „malina nordycka”.

Pokrój tworzy kłącza, z których wyrastają dwuletnie pędy (w pierwszym roku płonne). Mają wys. 10–30 cm i są gołe (bez kolców i szczecinek). Liście na dole łodygi łuskowate, wyżej pojedyncze, sercowatonerkowate, niepodzielne, najczęściej 5-klapowe, brzegiem drobno piłkowane o zanikowych przylistkach. Kwiaty roślina dwupienna o białych lub różowych kwiatach na wyprostowanych szypułkach. Kwiaty żeńskie, mniejsze o kilku słupkach i szczątkowych pręcikach, męskie o wielu pręcikach i nielicznych słupkach. Owoce owoc pozorny złożony z kilku pestkowców, początkowo czerwony, dojrzały pomarańczowy a przejrzały żółty. Owoce jadalne, ale nieco cierpkie. W warunkach krajowych rzadko dojrzewają.

Biologia i występowanie

Roślina strefy borealno-arktycznej Eurazji i Ameryki Północnej. W Skandynawii oraz Rosji występuje powszechnie. W Polsce jest bardzo rzadka, jest reliktem epoki lodowej. Ma kilka rozproszonych stanowisk na Pomorzu, Warmii i Mazurach oraz w Sudetach (dwa stanowiska na torfowiskach w Karkonoszach). Na Pomorzu jej zasięg sięga po linię Świnoujście – Tuchola – Morąg – Górowo Iławeckie. Występuje również bardziej na wschód, w Puszczy Rominckiej. W 2002 r. znaleziono jedno stanowisko w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej na torfowisku Puścizna Wielka. Jest to jedyne znane stanowisko tego gatunku w Karpatach i równocześnie najbardziej na południe wysunięte w całym jego zasięgu. Nanofanerofit lub zdrewniały chamefit. Rośnie w górach – piętro kosodrzewiny, na niżu – w torfowiskach wysokich, na łąkach i w borach bagiennych. Kwitnie w czerwcu, w Polsce rzadko owocuje. Kwitną i okazale owocują rosnące w zacienieniu, pod drzewami i krzewami. Natomiast okazy rosnące na otwartych, dobrze nasłonecznionych terenach zwykle są mniej okazałe, a często bywają płonne. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Oxycocco-Empetrion, Ass. Empetro-Trichophoretum austriaci. Jest oktoploidem. Liczba chromosomów 2n = 56.

Owoce są smaczne i mają duże wartości odżywcze. W Polsce ze względu na rzadkość występowania nie mają znaczenia praktycznego. W Skandynawii przetwory (dżemy, wina) z maliny moroszki nazywanej „multe” lub „molte” (Norwegia), „hjortron” (Szwecja), „lakka” (Finlandia) są narodowym przysmakiem. W północnych krajach owoce i liście maliny moroszki są używane w medycynie ludowej jako środek przeciwgorączkowy i przeciwbiegunkowy oraz zapobiegający szkorbutowi. Dodatkowo roślina ta zawiera diosgeninę – prekursor progesteronu – który znajduje zastosowanie w leczeniu reumatyzmu i artretyzmu. Dzięki sporej zawartości kwasu benzoesowego – naturalnego konserwantu – owoce moroszki można dość długo przechowywać w stanie świeżym. Niegdyś myśliwi w Arktyce stosowali je jako lekarstwo na szkorbut.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 01:29:17]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985477. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

  • cechy kwiatów
    • pora kwitnienia
      • czerwiec
    • barwa kwiatów
      • płatki białe
      • płatki różowe
  • cechy liści
    • kształt blaszki
      • liście sercowate
  • ogólne
    • drzewo
    • krzew
    • roślina lecznicza
    • roślina jadalna
    • roślina chroniona
    • roślina użytkowa
    • ścisła ochrona gatunkowa
    • Polska Czerwona Księga Roślin
    • czerwona lista roślin i grzybów Polski
  • cechy owoców
    • kolor owoców
      • pomarańczowe
    • rodzaj owoców
      • mięsiste
        • pestkowiec
  • siedlisko
    • Torfowisk
    • Bory bagienne
    • Torfowiska wysokie
    • Piętro kosodrzewiny
    • Sudety
  • cechy nasion
    • rozsiewanie nasion
      • endochoria