Wirtualny atlas roślin: Starzec nierównozębny / Senecio inaequidens

Starzec nierównozębny, starzec wąskolistny (Senecio inaequidens DC) – gatunek z rodziny astrowatych pochodzący z południowej Afryki. Jest inwazyjny na Hawajach, w Ameryce Południowej, w Australii oraz w Europie zachodniej i środkowej. Od końca lat 90. XX wieku notowany jest także w Polsce, gdzie od co najmniej 2012 roku uważany jest za gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit) i potencjalnie inwazyjny. W naturze występuje na sawannie, na terenach otwartych przy korytach rzek i na wydmach. W Europie rozprzestrzenia się głównie na terenach ruderalnych wzdłuż dróg i linii kolejowych. Rośnie w miejscach suchych i ciepłych na podłożu przepuszczalnym.

Pokrój bylina o wysokości do 60 cm (czasem do 100 cm), silnie rozgałęziająca się i drewniejąca u nasady, o pokroju kulistym. Pędy gęsto ulistnione. Liście równowąskie, zróżnicowane pod względem szerokości od 1 do 7 mm i długości od 30 do 140 mm, zmienne w kształcie. Kwiaty skupione w koszyczki o średnicy do 25 mm. Owoce niełupki o długości 3 mm, z puchem kielichowym o długości do 5 mm.

Biologia i występowanie

Naturalny zasięg gatunku obejmuje tereny położone na wysokościach między 1400 i 2850 m n.p.m. w rejonie płaskowyżu Wysoki Weld w Afryce południowej (Lesotho, RPA i Suazi). W XX wieku zarejestrowano w Afryce południowej ekspansję tego gatunku wynikającą z jego rozprzestrzeniania się na siedliskach antropogenicznych. W Europie gatunek obserwowany był jako zawleczony co najmniej od końca XIX wieku w okolicy różnych ośrodków przetwórstwa wełny owczej, najpierw w Niemczech, później we Francji, Belgii, Włoszech. Lokalizacja pierwszych stanowisk w Europie świadczy o tym, że do zawleczenia lekkich owoców tego gatunku doszło wraz z wełną importowaną z południowej Afryki. Inwazyjne rozprzestrzenianie się tego gatunku dokumentowane jest od lat 50. XX wieku z rejonu Liège w Belgii. Wraz z zachodnimi wiatrami, owoce opatrzone puchem lotnym zaczęły rozprzestrzeniać się przede wszystkim w kierunku wschodnim. W latach 70. XX wieku gatunek pojawił się w zachodnich Niemczech, gdzie w ciągu kilkunastu lat stał się pospolity. W latach 90. XX wieku zaczął się pojawiać liczniej w Niemczech wschodnich. Na początku XXI wieku gatunek występuje masowo w Holandii i zachodnich Niemczech, rozpowszechniony jest w Danii, rozproszony lub na pojedynczych stanowiskach obserwowany jest na obszarze od Hiszpanii i Irlandii na zachodzie, po Czarnogórę, Węgry, Czechy i Polskę na wschodzie. Na północy stwierdzony został w Szwecji i Norwegii.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2021-04-04 01:20:30]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=62829114. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.

Invasive alien plants – EPPO Lists and documentation (ang.). [dostęp 2011-11-18].
Taxon: Senecio inaequidens (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-11-15].
Tina Heger, Hans Jürgen Böhmer: Senecio inaequidens (ang.). W: NOBANIS – Invasive Alien Species Fact Sheet [on-line]. [dostęp 2011-11-15].
EPPO data sheet on Invasive Plants – Senecio inaequidens (ang.). European and Mediterranean Plant Protection Organization, 2006-02-01. [dostęp 2011-11-19].
Dimande AF, Botha CJ, Prozesky L, Bekker L, Rösemann GM, Labuschagne L, Retief E.: The toxicity of Senecio inaequidens DC. (ang.). J S Afr Vet Assoc. 2007 Sep;78(3):121-9.. [dostęp 2011-11-18].
B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-15] (ang.).
Tina Heger, Hand Jürgen Bohmer. The Invasion of Central Europe by Senecio inaequidens DC – a complex biogeographical problem. „Erdkunde”. 59, s. 34-49, 2005 (ang.).