Wirtualny atlas roślin: Roszpunka warzywna / Valerianella locusta

Roszpunka warzywna, roszponka warzywna (Valerianella locusta (L.) Latter. em. Betcke), roszpunka jadalna – gatunek rośliny należący do rodziny kozłkowatych. Jej ojczyzną jest Europa, Azja Mniejsza i Afryka Północna. W Polsce jest rośliną uprawną, ale zdziczałe formy występują również na siedliskach naturalnych (archeofit). Rośnie na obszarze prawie całego kraju (z wyjątkiem części północno-wschodniej).

Łodyga prosto wzniesiona o wysokości 5–20 cm, w górnej części rozgałęziająca się. Tylko krawędzie ma nieco owłosione, poza tym jest naga. Liście liście odziomkowe o łopatkowatym kształcie tworzą rozetę. Górne liście łodygowe są lancetowato zaostrzone. Nasada liści z 1–2 tępymi ząbkami albo całobrzega. Kwiaty mają barwę niebieską i są zebrane w główki na wierzchołkach rozgałęzionych pędów łodygi. Kielich składa się z 1–3 działek, czasami brak kielicha. Korona z zewnątrz naga, do połowy zrosła w rurkę, w górnej części składa się z 5 rozchylonych płatków. Przysadki o podługowatym kształcie, tępe i nieobłonione. Owoce nieregularnie okrągłe i spłaszczone z boku o długości 1,5–2,8 mm i z niewyraźnymi bruzdami na bokach. Bez śladu resztek kielicha. W środku posiadają silnie zgrubiałą komorę nasienną i dwie komory płonne.

Biologia i występowanie

Roślina jednoroczna lub dwuletnia. Siedlisko: przydroża, zbocza, rowy i pola uprawne (jako chwast lub roślina uprawna). Roślina ruderalna. Kwitnie od lipca do sierpnia. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Centauretalia cyani

Roślina uprawna. Planową jej uprawę rozpoczęto dopiero w XX wieku. Sztuka kulinarna – ma neutralny, lekko orzechowy smak. Jest bardzo wartościowym warzywem, ponieważ w czasie zimy dostarcza związków mineralnych żelaza, a także witamin A i C. Zawiera ponadto olejki eteryczne. Z jej liści przyrządza się sałatki.

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia: V). Na liście z 2016 nie została oznaczona żadną kategorią zagrożenia.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2023-01-01 00:05:11]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=69146540. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.