Wirtualny atlas roślin: Ciemiężyk białokwiatowy / Vincetoxicum hirundinaria

Ciemiężyk białokwiatowy, ciemiężyk lekarski (Vincetoxicum hirundinaria Medik.) – gatunek rośliny z rodziny toinowatych (Apocynaceae). Występuje w Europie Południowej, Środkowej i Wschodniej, w Afryce Północnej (Algieria, Maroko), w Turcji i na Kaukazie. W Polsce jest dość rozpowszechniony na niżu i w niższych położeniach górskich, zwłaszcza w pasie wyżyn, na pogórzu, wzdłuż dolin rzecznych, na pojezierzach; brak go lub bardzo rzadki jest na terenach nizinnych poza dolinami oraz na wybrzeżu.

Łodyga prosta, wzniesiona, słabo się rozgałęziająca się, o wysokości do 60 cm. W górnej części jest omszona dwoma rzędami bardzo krótkich włosków. Liście o różnym kształcie, od jajowatych (dolnych) przez jajowatolancetowate (środkowe) do lancetowatych (górne). Są krótkoogonkowe, zaostrzone, za młodu owłosione na spodniej stronie. Kwiaty niewielkie, białe, skupione w podbaldachy, pojawiają się na szczytach łodyg oraz w kątach górnych liści. Mają symetrię promienistą, 5-dzielny kielich, lejkowato-kółkową koronę o zielonawej nasadzie i tępych łatkach. 5 pręcików zrasta się z 5-kątną szczytową częścią szyjki słupka, tworząc prętosłup. Są to kwiaty paściowe, zbudowane w ten sposób, aby przytrzymać owada za odnóża lub aparat gębowy i zmusić do zebrania pyłku. Owoc nagie i ostre mieszki o długości do 4 cm.

Biologia i występowanie

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do sierpnia. Roślina trująca. Występuje w lasach i zaroślach, szczególnie często na podłożu wapiennym w Tatrach i Pieninach.

Roślina lecznicza Surowiec: kłącze i korzenie (Radix Vincetoxici). Zawierają m.in.: glikozyd wincetoksynę (asklepiadyna), olejek eteryczny, saponiny, śluz, cukry. Działanie i zastosowanie: napotne, moczopędne, przeczyszczające i ogólnie tonizujące.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2025-03-28 09:18:52]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=74849362. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.