Wirtualny atlas roślin: Storczyk męski / Orchis mascula

Storczyk męski (Orchis mascula L.) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).

Łodyga smukła, bladozielona, często na górze fioletowo nabiegła, a u nasady lekko plamista i czasami pusta. Rośnie do wysokości od 20 do 60 cm. Liście dolne podłużnie lancetowate od 3 do 5 sztuk o długości 5–25 cm i szerokości 0,5–3,5 cm. Szarozielone, a niekiedy purpurowoczerwono nakrapiane. Ostre lub tępe na końcu. Górne liście obejmują łodygę. Przysadka o długości do 2 cm, zalążnia do 1,5 cm. Kwiaty zebrane w kwiatostan stożkowaty o wysokości do 20 cm, liczący od 10-45 kwiatów, gęsty w górze, kłos dołem zwykle luźny. Kwiaty średniej wielkości. Działki okwiatu różowe do ciemnofioletowych, zaostrzone, trzy większe wyprostowane lub odgięte, dwa wewnętrzne mniejsze, nachylone ku sobie. Łatki są wyraźnie stępione i tylko nieznacznie karbowane. Ostroga osiąga do 1,5 cm, długa jak zalążnia, górny zewnętrzny płatek 0,7–1,3 cm, boczne zewnętrzne płatki 0,8–1,4 cm, a boczny wewnętrzny płatek 0,5–1 cm. Warżka do 1,5 cm długości, fioletowoczerwona do różowej, jaśniejsza u podstawy z ciemnofioletowymi plamkami. Prętosłup krótki i spiczasty. Pręciki jajowate do 2,5 mm długości, fioletowe lub zielone. Dwie ciemnozielone (lub żółte w kwiatach białych) pyłkowiny. Kwitnie od kwietnia do lipca. Bardzo rzadko spotykane są osobniki o białych (albinotycznych) kwiatach. Owoce torebka nasienna do 2 cm długości. Liczne i drobne nasiona do 0,4 mm długości i 0,2 mm szerokości. Łupina nasienna przezroczysta.

Biologia i występowanie

Występuje na przeważającej części Europy bez jej krańców północnych i północno-wschodnich, poza tym w północno-zachodniej Afryce, w Azji Mniejszej i regionie Kaukazu sięgając na wschodzie do Iranu. Jego pionowy zasięg wynosi 2700 m n.p.m. W Polsce występuje głównie w południowej części, zwłaszcza w górach po regiel górny. Do obszarów o największym zagęszczeniu stanowisk należą: Tatry (m.in. na Kopieńcu, Nosalu, w Dolinie Strążyskiej, Dolinie Jaworzynki), Pieniny, Gorce, Ponidzie (m.in. w rezerwatach: Opalonki, Sterczów-Ścianka, Biała Góra i obszarze Natura 2000 Kalina-Lisiniec), Góry Złote (m.in. użytek ekologiczny Hałda Storczykowa), Góry i Pogórze Orlickie, Góry StołoweNa niżu spotykany jest rzadko w północnej części. Duża liczba stanowisk znajduje się w chronionych obszarach parków narodowych, m.in. w Gór Stołowych, Drawieńskim, Ojcowskim, Bieszczadzkim, Pienińskim, Tatrzańskim. Rozwój Bylina, geofit. Kwitnie w maju i na początku czerwca. Kwiaty zapylane głównie przez pszczoły, trzmiele, ale występuje także samozapylenie. Rozmnaża się głównie przez nasiona. Siedlisko Rośnie głównie na łąkach, w murawach kserotermicznych, rzadziej w świetlistych zaroślach i lasach liściastych. Preferuje tereny otwarte, dobrze oświetlone lub co najwyżej nieco tylko zacienione. Genetyka Liczba chromosomów 2n = 42.

Na wschodzie (w krajach arabskich) panuje przeświadczenie, że bulwy korzeniowe mają właściwości wzmagające popęd płciowy, co wiązane jest z ich kształtem przypominającym jądra samcze. Zbierane są tam bulwy, z których wytwarzany jest tzw. salep (w języku perskim – lisie jądra).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-08 23:54:33]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985980. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.