Wirtualny atlas roślin: Babka płesznik / Plantago afra

Babka płesznik, babka afrykańska (Plantago afra L.) – gatunek rocznej rośliny z rodziny babkowatych (Plantaginaceae Juss.). Pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, rośnie w północnej Afryce i zachodniej Azji, rozprzestrzeniona szerzej w uprawie. W Polsce nie rośnie dziko – bywa zawlekana, dawniej była uprawiana.

Łodyga prosto wzniesiona, osiąga do 40 cm wysokości. Jest ona rozgałęziona i w górnej części silnie gruczołkowato owłosiona. Liście małe, równowąskie, całobrzegie, owłosione, naprzeciwległe. Kwiaty drobne, zebrane w liczne, nieduże kłosy, wyrastające z kątów liści. Pręcików cztery, słupek jeden. Roślina obcopylna, zapylana przez wiatr. Owoce elipsoidalna torebka, otwierająca się wieczkiem. Zawiera dwa małe nasiona, owalnołódkowate, błyszczące, ciemnobrązowe – stąd łacińska nazwa Psulla (pchła).

Surowiec zielarski Nasiona babki płesznika – Semen Psylli o barwie od jasnobrunatnej do bardzo ciemnobrunatnej, ale nigdy czarnej. Gładkie i połyskujące, podłużnie eliptyczne o długości 2-3 mm i 0,8-1,0 mm szerokości, w jednym końcu szersze niż w drugim. Po stronie brzusznej znajduje się liniowa jasna bruzda, ograniczona zgrubiałymi brzegami. Głównym składnikiem nasion jest śluz zawarty w łupinie nasiennej (10-15%). Surowiec ponadto zawiera trisacharyd planteozę, białko (15-20%), olej tłusty (5-13%), ślady aukubozydu, alkaloidów monoterpenowych: boszniakiny i indykaniny, sterole i triterpeny. Działanie Środek przeciw zaparciom stosowany u niemowląt i małych dzieci. Podany doustnie niestrawiony przechodzi do dalszych odcinków jelita, powodując silne pęcznienie treści i pobudzając perystaltykę. Podaje się do picia całe nasiona w ilości 5-15 g (1-2 łyżeczki w zależności od wieku), namoczone w przegotowanej wodzie, mleku, herbacie lub kompocie. Dla niemowląt przygotowuje się kleik z podanej ilości surowca w naparach z rumianku. Kleik stosuje się rano i wieczorem. Surowiec polecany jest także kobietom w ciąży (w większych dawkach), gdyż skutecznie zastępuje inne, nieraz gwałtownie i silnie działające, środki przeczyszczające. Działanie następuje po 12-24 godzinach lub nawet później.
Śluz otrzymywany z nasion służy do apreturowania tkanin i glansowania barwnych papierów, a w przemyśle spożywczym wykorzystywany jest jako zagęstnik w produkcji lodów.Jest czasami uprawiana jako roślina ozdobna (strefy mrozoodporności 6-10).

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2024-03-09 00:22:24]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=72985802. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.