Wirtualny atlas roślin: Leuza krokoszowata / Rhaponticum carthamoides

Leuza krokoszowata, szczodrak krokoszowaty (Leuzea carthamoides (Willd.) DC.) – gatunek byliny z rodziny astrowatych. W stanie naturalnym rośnie głównie w rejonach górskich na Syberii (w górach Sajany, Ałtaj), w Azji Środkowej na wysokości powyżej 1700 m n.p.m. Gatunek tradycyjnie zaliczany był do rodzaju szczodrak Rhaponticum, który jednak jako przedlinnuszowski nie powinien być używany.

Łodyga do 1,8 m wysokości, nierozgałęziona, owłosiona, zakończona prawie kulistym kwiatostanem. Liście skrętoległe, głęboko wcinane, w kształcie eliptycznym lub podługowato-jajowatym. Kwiaty zebrane w duży koszyczek z kulistą okrywą. Kwiaty są w kolorze purpurowolilowym z 5 pręcikami i 1 słupkiem. Roślina zakwita w drugim roku życia w czerwcu-sierpniu. Owoc niełupka w kolorze brunatnym zakończona pierzastymi szczecinkami.

Roślina lecznicza Roślina znana mieszkańcom regionu od co najmniej 3 wieków. Właściwości lecznicze rośliny wykazał syberyjski podróżnik Grigorij Potanin z końcem XIX wieku wskazując na stymulator energii mięśni. Pierwsze badania farmakologiczne przeprowadzono po II wojnie światowej, a pierwszy preparat w formie nalewki ukazał się w aptekach w roku 1955. Do celów leczniczych wykorzystuje się korzenie i kłącza zawierające m.in. kwas askorbinowy (ok. 0,1%), garbniki (5-10%), olejek eteryczny, karoten, inulinę, szczawian wapnia. Wyciąg z rośliny i nalewka (przy użyciu 70-procentowego spirytusu) stosowana jest jako środek pobudzający i wzmacniający w zaburzeniach czynnościowych układu nerwowego, w stanach przemęczenia fizycznego i umysłowego. Jest używany również przy niemocy płciowej i w leczeniu alkoholizmu. Do ogólnego użytku produkowany jest wzmacniający napój Sajany na bazie soku mandarynkowego z domieszką wyciągu z leuzei. Roślina pastewna Cenna, podawana zwierzętom w formie kiszonki (z domieszką 10% leuzei) posiada właściwości wspomagające na ich zdolność rozrodczą.

Źródło informacji: Wikipedia : wolna encyklopedia [dostęp: 2022-10-30 00:04:33]. Dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=68601607. Główni autorzy artykułu w Wikipedii: zobacz listę.